اثر بازدارنده نيترات سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات بر جذب نيتروژن، اجزاي عملكرد و عملكرد گندم در شرايط گلخانه

Effects of Nitrification Inhibitor 3,4-Dimethylpyrazole Phosphate on the Nitrogen Uptake, Yield Components and Yield of Wheat in Greenhouse Conditions

به منظور بررسي تاثير بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات بر جذب نيتروژن، اجزاي عملكرد، عملكرد و درصد پروتيين دانه گندم، آزمايشي گلداني به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو عامل نوع كود نيتروژنه (در چهار سطح: 1- عدم مصرف نيتروژن (شاهد) 2- اوره 3- سولفات نيترات آمونيوم 4- سولفات نيترات آمونيوم با بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات) و نوع خاك (10 نوع) در سه تكرار در دانشگاه شهركرد بر روي يك رقم گندم بهاره (رقم بهار) در سال 1389 انجام شد. نتايج نشان داد كاربرد بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات به همراه سولفات نيترات آمونيوم منجر به افزايش معني دار (05/0P < ) جذب نيتروژن اندام هوايي و وزن خشك دانه و كاه و كلش گندم در خاكهاي شماره 1، 2، 3، 6، 8 و 9 در مقايسه با سولفات نيترات آمونيوم و اوره شد. با اين وجود در اكثر خاكهاي مورد مطالعه كاربرد بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات تاثير معني داري بر اجزاي عملكرد و درصد پروتيين دانه گندم نداشت. بيشترين وزن خشك دانه و جذب نيتروژن اندام هوايي (به ترتيب 28/11 گرم در گلدان و 73/288 ميلي گرم در گلدان) در خاك شماره 2 و در تيمار سولفات نيترات آمونيوم با بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات مشاهده شد كه نسبت به اوره افزايشي معادل 3/16 و 9/14 درصد را نشان داد. بر اساس نتايج حاصله كاربرد بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات مي تواند روش خوبي براي افزايش جذب نيتروژن و به تبع آن افزايش عملكرد دانه و كاه و كلش در گندم باشد.

A pot experiment was conducted to elucidate the effects of nitrification inhibitor (NI) 3, 4-dimethylpyrazole phosphate (DMPP) on the nitrogen uptake, yield components, yield and grain protein content of spring wheat (Triticum aestivum L.) cv. Bahar during 2011 at ShahreKord University. A factorial experiment in randomized complete block design was carried out with two factors of type of N fertilizer (1- control with no added N fertilizer, 2-urea 3- ammonium sulphate nitrate (ASN) and 4- ASN plus DMPP) and soil type (10 soils) with three replications. The results indicated that application of nitrification inhibitor DMPP with ASN led to significant increase (P < 0.05) of shoot N uptake as well as grain and straw dry weight of wheat in soils no. 1, 2, 3, 6, 8 and 9 compared to ASN and urea. However, in the most of studied soils, application of nitrification inhibitor ِDMPP had not significant effect on the yield components and grain protein content of wheat. The greatest quantity of grain dry weight and shoot N uptake (11.28 g pot-1 and 288.73 mg pot-1, respectively) were obtained in soil no 2 with ASN plus DMPP – 16.3% and 14.9% greater than those obtained with urea. The results of this study suggest that the nitrification inhibitor DMPP could improve nitrogen uptake as well as grain and straw yields of wheat.