تاثير بازدارنده ي نيترات سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات و فسفر بر عملكرد و كارايي مصرف فسفر در گندم

Effects of Nitrification Inhibitor 3,4-Dimethylpyrazole Phosphate (DMPP) and Phosphorus (P) on the Yield and P Use Efficiency of Wheat

كارايي پايين مصرف فسفر در خاكهاي آهكي يكي از معضلات توليد گندم در مزارع سرتاسر دنياست. به منظور بررسي تاثير بازدارنده نيترات سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات (DMPP) و سطوح فسفر بر عملكرد و كارايي مصرف فسفر در گندم (Triticum aestivum L.)، يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو عامل نوع كود نيتروژنه در پنج سطح (1- شاهد: بدون مصرف كود نيتروژنه، 2 و 3- كود سولفات آمونيوم با و بدون بازدارنده نيترات سازي DMPP و 4 و 5- كود سولفات نيترات آمونيوم با و بدون بازدارنده نيترات سازي DMPP همگي به ميزان 100 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم خاك) و فسفر در چهار سطح (صفر، 30، 60 و 90 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك) با سه تكرار در سال 1389 بر روي گندم بهاره رقم پيشتاز در دانشگاه شهركرد انجام شد. براساس نتايج حاصله كاربرد بازدارنده نيترات سازي DMPP به همراه هر دو كود سولفات آمونيوم و سولفات نيترات آمونيوم منجر به افزايش معني دار فسفر قابل استفاده خاك در انتهاي آزمايش و همچنين افزايش معني دار آمونيوم خاك و به طور عكس كاهش معني دار نيترات خاك در طول آزمايش در مقايسه با تيمارهاي مشابه اما بدون بازدارنده شد. نتايج نشان داد كاربرد بازدارنده نيترات سازي DMPP همراه با كود سولفات نيترات آمونيوم در كليه سطوح فسفر مصرفي منجر به افزايش معني دار (05/0P < ) عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه ي گندم و همچنين كارايي زراعي فسفر اندام هوايي و دانه در مقايسه با مصرف بدون بازدارنده ي اين كود شد. بر اين اساس، كاربرد بازدارنده نيترات سازي 3 و4 دي متيل پيرازول فسفات به همراه كود سولفات نيترات آمونيوم براي افزايش عملكرد و كارايي مصرف فسفر در گندم قابل توصيه است.

Low phosphorus use efficiency in calcareous soils is one of the problems of wheat production in the fields, all over the world. This experiment was conducted to elucidate the effects of nitrification inhibitor (NI) 3,4-dimethylpyrazole phosphate (DMPP) and phosphorus (P) levels on the yield and P use efficiency of wheat (Triticum aestivum L.). A factorial experiment in randomized complete block design was carried out with two factors of type of nitrogen fertilizer (1- control: with no added N fertilizer, 2 and 3- ammonium sulfate fertilizer (ASF) with and without nitrification inhibitor DMPP, 4 and 5- ammonium sulphate nitrate fertilizer (ASNF) with and without nitrification inhibitor DMPP with rate of 100 mg N Kg-1 soil) and different levels of P (0, 30, 60 and 90 mg P kg-1 soil) on spring wheat cv. Pishtaz during 2010 at ShahreKord University with three replicates. According to results, application of nitrification inhibitor DMPP with both of ASF and ASNF resulted to meaningful increase of soil available P at the end of experiment as well as significant increase of NH4+ and also significant decrease of NO3- in the soil during experiment as compared to similar treatments but without NI. The results indicated that application of nitrification inhibitor DMPP with ASNF at all P applied led to significant increase (P < 0.05) of biological yield and grain yield of wheat and also P agronomic efficiency of aerial part and grain of wheat compared to ASNF but without NI. In conclusion: application of nitrification inhibitor DMPP with ammonium sulfate nitrate fertilizer is recommendable to improve yield and P use efficiency of wheat