تاثير نوع شكل اراضي بر نتايج روش ژيوپدولوژي در نقشه برداري خاك هاي منطقه ي دماوند

Effect of Landformʹʹs Type on The Results of Geopedology Approach in Soil Mapping of The Damavand Region

ژيوپدولوژي، يك كاربرد طبقه‌بندي شده از تجزيه و تحليل سطوح ژيومرفيك براي نقشه‌برداري خاك است كه به منظور صرفه جويي در زمان و هزينه، نتايج حاصل از مطالعات انجام شده در يك واحد ژيومرفيك را به ساير واحدهاي مشابه موجود در منطقه ي مطالعاتي تعميم مي دهد. پرسش مهم اين است كه اين برون يابي داده هاي خاك تا چه حد مي تواند صحيح و قابل اعتماد باشد؟ در اين راستا، تاثير نوع شكل اراضي بر قابليت اعتماد نتايج روش ژيوپدولوژي مورد پژوهش قرار گرفت. براي اين منظور، منطقه اي به وسعت 1500 هكتار در شرق دماوند انتخاب شد. پس از تهيه ي نقشه ي تفسيري اوليه ي منطقه ي مطالعاتي بر روي عكس هاي هوايي با مقياس 1:55000، دو محدوده ي مشابه از سيماي اراضي پيدمونت (دامنه) و دو محدوده‌ي مشابه از سيماي اراضي تپه ماهوري انتخاب گرديدند. سپس، متناسب با مطالعات نيمه تفصيلي خاك، به حفر خاك رخ در هر كدام از محدوده هاي مشابه مورد نظر اقدام شد. با تشريح و نمونه برداري از تمامي افق هاي ژنتيكي خاك رخ هاي مطالعاتي و انجام آزمايش هاي فيزيكي و شيميايي لازم بر روي نمونه ها، رده بندي خاك رخ ها بر اساس سامانه ي رده بندي آمريكايي (تا سطح فاميل) نهايي شد. نتايج، حاكي از تاثير قابل ملاحظه ي نوع شكل اراضي بر نتايج روش ژيوپدولوژي بود؛ به طوري كه هرچند نوع واحد نقشه ي اشكال اراضي مشابه، يكسان بود، ليكن ميزان شباهت تاكسونوميكي خاك هاي دو محدوده ي مشابه موجود در تپه ماهورها نسبت به پيدمونت ها، در تمام سطوح سامانه ي رده بندي آمريكايي، كمتر بود. دليل احتمالي اين موضوع را مي توان به تغييرات بيشتر شيب در اراضي تپه ماهوري (نسبت به اراضي پيدمونت) و در نتيجه، تغييرپذيري مكاني بيشتر طبيعت خاك هاي موجود بر اين گونه اراضي مرتبط دانست.

Geopedology which is a systematic approach to analyze the influence of the geomorphic levels on soil mapping, makes it possible to generalize the soil survey results in one geomorphic unit to the other similar units of a studied area that resulted in reducing the time and costs of soil survey. The main question, in this regard, is to what extent the soil data generalization can be valid? To answer this question the effect of landformʹs kind on the reliability of the geopedology approach was studied in an area of about 1500 ha on the east of Damavand. For this purpose, the geomorphic units were determined by interpreting the 1:55000 scale air-photos of the study area. In the next step, two similar delineations were selected in the piedmont landscape and two similar ones were selected in the hill-land landscape as well. Then, according to semi-detail soil surveys, some pedons were studiedin each of similar delineations. Through the description and sampling of all of pedons and through physical and chemical analyses on all of the pedons’ master horizons, the pedons were classified up to the family level according to Soil Taxonomy system. The results indicated a significant effect of landformʹs kind on the results of geopedology approach. Although the kind of map unit for similar landforms was the same; the similarity was lower among the pedons in the hill-land landscape than the piedmont in all levels of Soil Taxonomy system. It was probably due to the more slope variations in the hill-land (compared to piedmont areas), and as a result, a greater spatial variation of the nature of exist soils on this landscape.