تحليل عوامل موثر بر تجارت درون صنعتي بخش خدمات ايران با بلوك‌هاي منطقه‌اي

Analyzing the Factors Affecting Iran Services Sector Intra-industry Trade with Regional Blocks

هدف از مطالعه حاضر، تحليل عوامل موثر بر تجارت درون صنعتي ايران با كشورهاي طرف تجاري بلوك‌هاي منطقه‌اي EU، ECO، GCC و ASEAN به تفكيك بخش‌هاي خدمات با استفاده از داده-هاي تلفيقي دوره 2009-1980 است. اين مطالعه، مبتني بر رويكرد پانل پويا بوده و در آن از روش گشتاورهاي تعميم يافته استفاده مي شود. براي توضيح تجارت درون صنعتي خدمات بين ايران و كشورهاي طرف تجاري، از متغيرهاي اندازه اقتصادي، درآمد سرانه، سرمايه گذاري مستقيم خارجي، مسافت و عدم توازن تجاري استفاده شده است. نتايج برآورد مدل نشان مي دهد كه اندازه اقتصادي، درآمد سرانه و مسافت مهمترين متغيرهاي توضيح دهنده تجارت درون صنعتي ايران و كشورهاي طرف تجاري هستند. اندازه اقتصادي، رابطه مثبت با تجارت درون صنعتي دارد و از مهمترين متغيرهاي توضيح دهنده تجارت درون صنعتي ايران و كشورهاي طرف تجاري است. هر چه ابعاد اقتصادي بزرگتر باشد، نشانگر امكانات وسيع‌تر براي تمايز محصول و افزايش تجارت درون صنعتي است. درآمد سرانه داراي تاثير منفي بر تجارت درون صنعتي است؛ به اين معني كه در انتخاب كشورهاي طرف تجاري بايد ساختارهاي متفاوت كشورها از طرف عرضه و از طرف تقاضا مدنظر قرار گيرد. هرچه ساختار درآمدي كشورها مشابه باشد، ساختار تقاضاي آنها نيز مشابه بوده و سطح تجارت اين كشورها گسترده خواهد شد. همچنين مسافت و عدم توازن تجاري، تاثير معكوسي بر جريان تجارت درون صنعتي خدمات در ايران دارند.

In this paper we revisited the recent study examines the determinants of Intra-Industry Trade (IIT) in the agriculture, industry and services sectors between Iran and European Union, ECO, GCC and ASEAN countries in the period 1980-2009, using a dynamic panel data. This study uses country-specific characteristics as explanatory variables. The results indicate that IIT is a negative function of the difference in GDP per capita between Iran and trade partners. There is also a statistically significant relationship between IIT and the countries demand similarities. Results also reveal the importance of the size of economy and product diversification in intra industry trades. Finally the hypothesis that trade increases by a decrease in transportation costs can’t be rejected.