ارتباط الگوي باور بهداشتي با استعمال سيگار در دانشجويان پسر دانشگاه علوم پزشكي گيلان

Relationship between Health Belief Model and smoking in male students of Guilan University of Medical Sciences

مقدمه: سيگار يكي از عوامل مهم تهديد‌كننده سلامت افراد بخصوص جوانان است. كشيدن سيگار رفتار پيچيده‌اي است كه با عوامل رواني- اجتماعي، بيوشيمي و اقتصادي ارتباط دارد. الگوي باور بهداشتي تلاش مي‌كند رفتارهاي بهداشتي را با تمركز بر اعتقاد و نگرش افراد توصيف كند. هدف: بررسي ارتباط چهار سازه الگوي باور بهداشتي (آسيب پذيري درك شده، شدت درك شده، موانع درك شده و منافع درك شده) با مصرف سيگار در دانشجويان پسر دانشگاه علوم پزشكي گيلان مواد وروش ها:اين مطالعه توصيفي- تحليلي در سال 1389 بر 222 دانشجوي پسر دانشگاه علوم پزشكي گيلان انجام شد.جمع‌آوري داده‌ها با كمك پرسشنامه‌اي كه شامل اطلاعات دموگرافي (سن، رشته تحصيلي، تعداد فرزندان خانواده و...) و بعدهاي چهارگانه الگوي باور بهداشتي (شدت درك شده،آسيب پذيري درك شده،موانع درك شده و منافع درك شده) بود انجام شد و براي تحليل داده‌ها آزمون هاي آماري مجذور كا و من ويتني بكار رفت. نتايج:ميانگين سني دانشجويان 2/3±3/22 سال، 4/87% آنان مجرد و 51 نفر(23%) سيگاري بودند. نتايج آزمون من– ويتني نشان داد اختلاف آماري معني دار در موانع درك شده(002/0=P) و منافع درك شده(000/0=P) در گروه دانشجويان سيگاري و غيرسيگاري وجود دارد. داشتن دوستان سيگاري(68/16=OR)،سن(32/1=OR)،تحصيلات بالاترمادر(51/7=OR)،موانع درك شده بيشتر(195/2=OR) و منافع درك شده كمتر(621/0=OR) بيشترين ارتباط را با سيگار كشيدن نشان دادند. نتيجه‌گيري: الگوي باور بهداشتي در بررسي عوامل مرتبط با استعمال سيگار كارايي دارد. لذا از اين الگو مي‌توان به عنوان چارچوبي براي طراحي و اجراي مداخله آموزشي در پيشگيري از مصرف سيگار استفاده كرد.

Introduction: Smoking is one of the major factors threatening the health of community, especially the young. It is a complex behavior associated with psycho-social, biochemical and economic factors. Health Belief Model tries to describe health behaviors focusing on beliefs and attitudes. Objective: This study aims to determine the relationship between four constructs of the Health Belief Model (HBM) (Perceived Severity, Perceived Susceptibility, Perceived Barriers and Perceived Benefits), and cigarette smoking among male students at Guilan University of Medical Sciences. Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out on 222 male medical university students of Guilan in 2011. Data were collected using a two part questionnaire including items about demographic features (age, study major, number of children in family,…) and the four HBM constructs. Data analysis was performed using the Chi-square and Mann-Whitney U tests. Results: Mean age of the students was 22.3±3.2 years and 87.4% were single. In total, 51 students (23%) were current smoker. Results of Mann- Whitney test showed significant differences in perceived barriers(P=0.002) and perceived benefits(P=0.000) between male smokers and nonsmokers. Results of multivariable logistic regression analysis also indicated that having smoker friends(OR=16.68), age(OR=1.32), mother with high education level(OR=7.51), more perceived barriers(OR=2.195) and low perceived benefits toward non-smoking(OR=0.621)are closely related with smoking. Conclusion: The results suggest that constructs of HBM can be considered when examining the related Factors with cigarette smoking and developing smoking prevention programs.