تعيين مخازن ليشمانيوز جلدي به روش مولكولي PCR در روستاهاي بخش مركزي استان قم

Determination of Reservoirs of Cutaneous Leishmaniasis by PCR Molecular Method in the Villages of Central County of Qom Province

زمينه و هدف: ليشمانيوز جلدي در بسياري از مناطق ايران به‌عنوان يك معضل عمده بهداشتي محسوب مي‌شود، و كانون‌هاي آن نيز در نقاط مختلف كشور وجود دارد. اين مطالعه به‌منظور بررسي تركيب گونه‌اي مخازن احتمالي بيماري در كانون ليشمانيوز جلدي در روستاهاي منتخب بخش مركزي استان قم انجام شد. روش بررسي: اين مطالعه به‌صورت توصيفي - مقطعي بر روي جوندگان (مخازن احتمالي ليشمانيوزها) در سال 1389 در روستاهاي انتخابي از دهستان قمرود و قنوات واقع در بخش مركزي استان قم انجام شد. در اين پژوهش جمعاً 46 سر پستاندار كوچك از 5 روستاي مورد نظر با استفاده از تله‌هاي زنده‌گير صيد شد. اسمير تهيه‌شده از لاله گوش يا زخم‌هاي مشكوك روي پوست پس از رنگ‌آميزي با گيمسا، از نظر وجود اجسام ليشمن مورد بررسي قرار گرفت. در ادامه، بعد از استخراج DNA از اسميرهاي مثبت؛ با استفاده از روش PCR گونه انگل تعيين شد. يافته‌ها: در مجموع 46 سر پستاندار كوچك صيد شد، كه با استفاده از كليد معتبر تعيين هويت شدند. از اين تعداد 31 جونده (4/67%) Meriones libycus، 8 جونده (4/17%) Allactaga elater، 4 جونده (7/8%) Mus musculus، 2 جونده (3/4%) Nesokia indica و 1 جونده (7/2%) Hemiechinus auritus را شامل مي‌شد. نتايج PCRنشان داد يك سر (7/3%) از جوندگان متعلق به گونه M. libycus آلوده به انگلLeishmania major بوده است. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد ليشمانيوز جلدي شايع در بخش مركزي استان قم از نوع روستايي بوده و مخزن آن نيز گونه‌اي از جوندگان صحرايي است. بنابراين، مشخص‌شدن نوع بيماري و مخزن آن مي‌تواند به مسيولين بهداشتي كمك كند تا راهكارهاي مناسب را براي پيشگيري و كنترل آن در منطقه اتخاذ نمايند.

Background and Objectives: Cutaneous leishmaniasis is a major health problem in many parts of Iran and its main foci are in various parts of the country. This study was carried out with the intention of examining the species composition of the possible disease reservoirs in the cutaneous leishmaniasis focus in the selected villages of central county of Qom province. Methods: Study was done as a descriptive, cross-sectional study on rodents (possible leishmaniasis reservoirs) in the selected rural areas of Qomrood and Ghanavat located in central parts of Qom province in 2010. In this research, a total of 46 small rodents were hunted by live traps from 5 selected villages. A Smear prepared from auricle or suspicious lesions on skin, and after Giemsa staining, the smears were examined for the presence of leishman’s bodies. After extracting DNA from positive smears, PCR technique was exploited to determine the parasite species. Results: A total 46 small mammals were hunted and identified by the authentic keys. They included 31 rodents (67.4%) were Meriones libycus, 8 (17.4%) Allactaga elater, 4 (8.7%) Mus musculus, 2 (4.3%) Nesokia indica and one (2.7%) Hemiechinus auritus. The results of PCR demonstrated that 3.7% of M. libycus rodents were infected by Leishmania major. Conclusion: The results of this study showed that epidemic cutaneous leishmaniasis in the central county of Qom province was zoonotic and its reservoir was species of rodents. Therefore, determining disease type and its reservoir can help health care authorities to adopt appropriate strategies for prevention and control of the disease in this area.