مقايسه تاثير ورزش‌هاي هوازي و كششي توام با هوازي بر ميزان خستگي بيماران مولتيپل‌اسكلروزيس

A Comparison between the Effect of Stretching with Aerobic and Aerobic Exercises on Fatigue Level in Multiple Sclerosis Patients

زمينه و هدف: خستگي يكي از رايج‌ترين علايم بيماري مولتيپل اسكلروزيس است، لذا به بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس، ورزش توصيه شده است. اين پژوهش جهت مقايسه تاثير ورزش‌هاي كششي توام با هوازي و هوازي بر ميزان شدت خستگي در بيماران مبتلا به مولتيپل‌ اسكلروزيس انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه تجربي با طراحي كارآزمايي باليني، 80 نفر از بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس مراجعه‌كننده به انجمن ام اس در شهر تهران كه واجد شرايط بودند به روش نمونه‌گيري آسان مطابق با معيارهاي ورود انتخاب و سپس به‌طور تصادفي به دو گروه (كششي توام با هوازي و هوازي) تقسيم شدند. ابزارگردآوري داده‌ها پرسشنامه‌اي شامل 2 بخش بود كه بخش اول از مشخصات دموگرافيك و اطلاعات مربوط به بيماري و بخش دوم از مقياس اندازه‌گيري خستگي (Fatigue Severity Scale, FSS) تشكيل شده بود. تمرينات ورزشي به مدت 18 جلسه انجام شد، و با استفاده از چك‌ليست انجام تمرينات و ميزان به‌ كارگيري آنها اندازه‌گيري شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي كاي‌دو، تي‌ زوج، تي ‌مستقل، آناليز واريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: بين دو گروه از نظر شدت خستگي قبل از مطالعه، اختلاف معني‌داري وجود داشت (005/0p < ). آزمون آناليز كواريانس نشان داد ميانگين شدت خستگي بعد از مداخله در دو گروه هوازي توام با كششي و هوازي ضمن تعديل اثر شدت خستگي قبل از مداخله، تفاوت معني‌داري داشته است (001/0=p). نتيجه‌گيري: طبق نتايج اين پژوهش، ورزش چه از نوع هوازي و چه از نوع كششي در كاهش شدت خستگي بيماران مبتلا به مولتيپل‌ اسكلروزيس تاثير‌گذار است، اما ورزش هوازي به همراه كششي در كاهش خستگي موثرتر است.

Background and Objectives: Fatigue is among the most common symptoms of multiple sclerosis. Hence, exercise is recommended to multiple sclerosis patients. This research has been conducted to compare of stretching with aerobic and aerobics exercises on fatigue levels in patients. Methods: In this experimental study designed as a clinical trial, 80 eligible patients with multiple sclerosis referred to MS society in Tehran were selected according to inclusion criteria and then were randomly divided into two groups (stretching with aerobic and aerobics). The data gathering tool was a questionnaire consisted of two parts. The first part contained demographic characteristics, and the second part included fatigue severity scales (FSS). Exercises were done for 18 sessions and the exercise execution and period were assessed using a checklist. Data were analyzed using chi-square, paired and independent t-tests, and analysis of covariance. Results: There were significant difference between the two groups in pretest fatigue level (p < 0.005). Analysis of covariance showed that the mean of posttest fatigue level was significantly different between stretching with aerobic and aerobics groups and before-intervention fatigue severity was moderated (p=0.001). Conclusion: According to the findings of this research, both aerobic and stretching exercises are effective in reduction of fatigue in the multiple sclerosis patients. However, stretching with aerobic exercise is more effective in the decrease of fatigue.