بررسي آثار روش‌هاي خصوصي‌سازي بر صنعت بيمه ايران

Effects of Privatization Methods on Iran Insurance Industry

كشورها براي رفع معضل ناكارايي بنگاه‌هاي دولتي، به خصوصي‌سازي روي آوردند. دو حالت حدي براي خصوصي‌سازي، روش چين و روش روسيه است. در روش چين كه به آن «خصوصي‌سازي از پايين» نيز گفته مي‌شود، بازارها براي ورود بنگاه‌هاي خصوصي آزاد مي‌شود ولي در روش روسيه، خصوصي‌سازي با واگذاري گسترده مالكيت دولتي همراه است. برنامه خصوصي‌سازي صنعت بيمه ايران كه از سال 1379 شروع شد، به‌صورت خصوصي‌سازي از پايين بود تا اينكه از سال 1388 با قانون اجراي سياست‌هاي كلي اصل (44) قانون اساسي، خصوصي‌سازي با واگذاري مالكيت شركت‌هاي بيمه دولتي نيز در اين صنعت ادامه يافت. در اين مقاله، نشان داده مي‌شود كه روش خصوصي‌سازي از پايين در صنعت بيمه ايران توانسته است با گسترش رقابت، نتايج مفيدي را براي اين صنعت به دنبال داشته باشد. زيرا حجم فعاليت‌هاي بيمه‌اي را گسترش داده، محصولات صنعت بيمه كشور را متنوع كرده، با ايجاد رقابت حتي بر برخي شاخص‌هاي عملكردي شركت‌هاي بيمه دولتي تاثير مثبت داشته است. درحالي‌‌كه واگذاري مالكيت بنگاه‌هاي بيمه دولتي (هرچند هنوز در ابتداي راه است) فقط بنگاه‌هاي بيمه دولتي را از طريق نهادهاي شبه‌دولتي به‌صورت ظاهري به غيردولتي تبديل كرده، مديريت دولتي در اين بنگاه‌ها ادامه يافته و اين خصوصي‌سازي هنوز بر كارايي آنها تاثير محسوسي نداشته است. بنابراين پيشنهاد مي‌شود به‌منظور تكميل برنامه خصوصي‌سازي صنعت بيمه در كشور، اين اقدامات متعاقب در دستور كار قرار گيرد: واگذاري مالكيت بنگاه‌هاي بيمه‌اي در راستاي گسترش رقابت و افزايش كارايي آنها انجام شود، براي بهره‌مندي بيشتر از نتايج خصوصي‌سازي از پايين، آزادسازي و مقررات‌زدايي در صنعت بيمه در چارچوب اصلاح نهاد تنظيم مقررات آن ادامه يابد، در راستاي برابرسازي محيط فعاليت بنگاه‌هاي بيمه‌اي همانند بنگاه‌هاي بيمه خصوصي براي شركت‌هاي بيمه دولتي نيز محدوديت‌هاي سخت بودجه‌اي برقرار شود و بازارهاي مرتبط با صنعت بيمه گسترش يابد.

Countries resorted to the privatization to solve the problem of state-owned enterprises inefficiency. There are two serious methods of the privatization: Chinese and Russians. In China that called "privatization from below", markets are open for private enterprises but in Russia, privatization performed by state ownership transfer. The privatization program in Iran insurance industry initiated from 2000 and performed through privatization from below, but has proceeded by ownership transfer of public insurance companies since 2009 according to the Implementation of General Policies of Article (44) Act of the Constitution. The paper shows that privatization from below in competition extension in insurance industry has had more effects on Iran insurance industry by extending insurance industry practices, leading to differentiation in insurance industry products, even improving performance indices of public insurance companies by creating competition. While transfer of state-owned insurance enterprises (although it is still early) has led that only state-owned insurance enterprises are changed into non-governmental insurance enterprises apparently by quasi-governmental organizations, state management has been continued and the privatization hasnʹt had significant effect on their efficiency yet. So it is proposed to complete the privatization program in the insurance industry that subsequent measures should be put on the agenda: insurance enterprises ownership should be transferred in order to extend competition and increase their efficiency, liberalization and deregulation in insurance industry should be continued in its institutional regulation reform framework to have more effects of the privatization from below, in order to the equalization of insurance enterprises business like private insurance enterprises, establish serious budget constraints on public insurance companies and extend the relevant markets to the insurance industry.