آثار تحريم‌هاي تجاري و مالي بر اقتصاد ايران: تجزيه‌وتحليل تاريخي

The Effects of Trade and Financial Sanctions on Iranian Economy: A Historical Analysis

تحريم اقتصادي، ابزاري براي نيل به اهداف سياسي است. با پيروزي انقلاب اسلامي ايران در سال 1979 تاكنون آمريكا بارها از اين ابزار عليه ايران استفاده كرده است. مقاله حاضر به بررسي تاثيرات تحريم‌هاي تجاري و مالي بر اقتصاد ايران در سال 2000 پرداخته است. نتايج حاكي از آن است كه تحريم‌هاي آمريكا با وارد كردن خسارات اقتصادي به ايران تا حدودي موفقيت‌هاي اقتصادي را به همراه داشته است. تاثيرات تحريم‌هاي تجاري بر صادرات غيرنفتي ايران و واردات كالاهاي سرمايه‌اي تاثيرات معنا‌دارتري نسبت به تحريم صادرات نفتي ايران داشته است. در كوتاه‌مدت به‌دليل آنكه نفت كالايي مبادله‌اي است و بازار جهاني نفت هم گسترده و كاملاً رقابتي است، ايران قادر خواهد بود خريداران ديگري را براي نفت جست‌وجو كند. تحريم مالي تاثير شديدتري نسبت به تحريم تجاري دارد. به‌دليل تحريم‌هاي مالي، ايران نرخ‌هاي بالاتري را براي اخذ وام پرداخت مي‌كند و نرخ‌هاي بازدهي تضميني بالاتري را براي سرمايه‌گذاري قراردادهاي نفتي باي‌بك پيشنهاد مي‌كند. در تحليل نهايي با استفاده از روش مازاد رفاه مصرف‌كننده هزينه تحريم تجاري و مالي در ايران حدود 1/1 درصد توليد ناخالص داخلي ايران در سال برآورد شده است. در اين حالت مشاهده شد كه تحريم يك‌جانبه واردات نفت خام از ايران به‌دليل ماهيت آن و همچنين رقابتي بودن بازار نفت بي‌تاثير است. لذا مي‌توان نتيجه گرفت كه تحريم مالي همراه با تحريم صادرات برخي از كالاهاي ايران مي‌تواند وضعيت مشابهي با تحريم‌هاي كامل را فراهم كند و اگر تحريم‌ها هوشمندانه و با همكاري ديگر كشورها صورت پذيرد مي‌تواند هزينه‌هاي اقتصادي و سياسي بالايي را براي اقتصاد كشور به همراه داشته باشد.

Economic sanctions are known as a tool for political objectives. After the victory of Islamic Revolution of Iran in 1979, the United States has applied different sanctions against Iran frequently. This paper assesses the effects of trade and financial sanction on Iranian economy in 2000. Results show that the US sanctions have had some economic successes because of damaging Iranian economy. Trade sanctions effects on Iranian non-oil exports and capital goods imports have been more serious than its oil exports sanctions effects. Iran can find other buyers for its oil in a short time because of oil is a fungible commodity and world oil market is a comparative and expansive market. Financial sanctions have more effects on Iran than trade sanctions. By virtue of financial sanctions, Iran pays higher rates of interest on its loans and has guaranteed excessively high rates of return for the investment in its oil buyback projects. In final analysis, Iranian trade and financial sanctions costs have been estimated about 1.1 percent of Iran’s GDP by consumer surplus approach. In this case, it shows that unilateral sanctions on crude oil imports are ineffective because of its fungible nature and comparative market. So it can be concluded that financial sanctions and export sanctions of some Iranian commodities can cause the same conditions like comprehensive sanctions. If sanctions apply smartly and with the cooperation of other countries, Iranian economy will be incurred politically and economically.