تعاملات و مناسبات بانك شاهي انگليس با طبقات اجتماعي ايران مطالعه‌‌‌ي موردي: بيرجند

Interactions and the Relationships of British Imperial Bank of Persia with the Social Classes of IranCase Study: Birjand

بانك شاهنشاهي ايران كه پس از امتياز رويتر تاسيس شد، شعبات متعددي را در شهرهاي مختلف ايران داير نمود. از زمان تاسيس شعب بانك شاهي انگليس در شهرهاي ايران، ميان بانك و طبقات گوناگون اجتماعي مراوداتي وجود داشت كه نوع اين مراودات بر اساس شان طبقاتي و موقعيت افراد متفاوت بوده است. يكي از اين شعب، بانك شاهي بيرجند مي‌‌‌باشد. با تاسيس اين شعبه‌‌‌ي بانك در بيرجند، امور تجاري ـ بازرگاني و مبادلات مالي ـ اعتباري اين منطقه بر عهده‌‌‌ي اين موسسه قرار گرفت. در همين راستا، روابط اين شعبه با سه قشر حاكمان محلي، تجار و مردم عادي شكل گرفت. اين بانك در كنار روابط دوستانه با حكام و كارگزاران اين منطقه، امور مالي و اعتباري اين افراد را در دست داشت و كالاهاي سفارشي آنان را نيز تامين مي‌‌‌كرد و در مقابل تامين مستحفظ و امنيت روسا، كارمندان و كاروان‌‌‌هاي بانك بر عهده‌‌‌ي حاكم محلي بود. اين بانك هم‌‌‌چنين، بسياري از نقل و انتقالات امور نقدي و غير نقدي تجار و مردم عادي را نيز با شعبه‌‌‌هاي ديگر بر عهده داشت. افزون بر اين روابط اعتباري، بانك گاهي به عنوان واسطه در اختلافات شخصي، ملكي و مالي كه ميان مردم و حكام رخ مي‌‌‌داد، دخالت مي‌‌‌كرد. اين مقاله به بررسي و تحليل مناسبات بانك با (امراي محلي، تجار، مردم عادي) و ارزيابي عوامل موثر در اين تعاملات اختصاص دارد.

Imperial Bank of Persia which had been founded under concession of Reuter in Iran had established numerous branches in various cities. Form the establishment of the British Imperial Bank in different cities of Iran, there were some relationships between the bank and various social classes in a different status according to the rank of the class and the situation of the peoples. Birjand Royal Bank is amongst of these branches. This branch of the bank in Birjand performed commercial-mercantile, financial and credit matters of this region. Therefore, it formed the relationship of this branch with three social classes of local governors, merchants and ordinary people. This bank had a friendly relationship with governors and agents of this region and assumed the financial and credit matters of these persons and provided their custom-made goods, while local governors supplied the security of guard, employees and caravans of the bank. The bank also operated the cash and illiquid transitions of the merchants and ordinary people with other branches. Apart from these credit relations, sometimes bank interfered as a mediator in the personal, proprietary and financial conflicts between people and the governors. This article will study and analyze the relationship of the bank with local governors, merchants and ordinary people and evaluate the essential factors in these interactions.