بررسي كتاب «صدي الحياه» براساس هفت اصل آموزش زبان ارتباطي

An Analysis of the Textbook “Sadalhayat” in Terms of Seven Communicative Language Teaching Principles

ارزشيابي كتاب هاي درسي يكي از مراحل سه گانه ي تدوين برنامه ي آموزشي است: برنامه ريزي،اجراوارزشيابي (نونان، 1988؛ استرن، 1984؛ الن، 1984). يكي از اهداف مرحله ي سوم، ارزشيابي بسته ي آموزشي و مطالب درسي است. مك دونا و شا (2003) ارزشيابي را به دو دسته، ارزشيابي بيروني (مراجعه به جلد و صفحات اوليه ي كتاب درسي مانند مقدّمه ي نويسنده و فهرست مطالب براي دستيابي به اهداف نويسنده در خصوص كاربران مورد نظر كتاب، سطح زباني آنان، آموزش يا كمك -آموزشي بودن كتاب، وجود كتاب معلّم و نقش آن، ارايه ي فهرست واژگان در كتاب، ويژگي فرهنگي مطالب و نحوه ي ارايه ي مطالب زباني) و ارزشيابي دروني (بررسي مضمون كتاب با توجه به مواردي مانند نحوه‌ي ارايه‌ي مهارت هاي زباني و طبقه بندي و مرتب سازي مطالب و فعاليت‌ها) تقسيم مي‌كنند. هدف اين تحقيق ارزشيابي دروني كتاب «صدي الحياه» (مرحله ي متوسطه) بر اساس ميزان همخواني فعاليت‌هاي 12 گانه ي كتاب با 7 اصل بنيادين آموزش زبان ارتباطي است: 1- اصل انتقال اطلاعات 2- اصل خلا اطلاعات 3- اصل وابستگي فعاليت ها 4- اصل آموزش كاركردهاي زبان 5- اصل استفاده از زبان در سطح گفتمان6- اصل فعاليت هاي معطوف به آموزش راهبردهاي يادگيري7- اصل تعامل بين زبان آموزان براي انجام دادن فعاليت ها. نتايج ارزشيابي پيكره اي عيني فعاليت ها به روشني نشان دهنده ي آن است كه فعاليت‌هاي كتاب عمدتا" با اين اصول اساسي سازگاري ندارد و طرح درس ها و سازماندهي فعاليت ها در چارچوب آموزش زبان ارتباطي به مثابه ي رويكرد جهانشمول در آموزش زبان در دو دهه ي اخير نمي گنجد. لذا فعاليت هاي كتاب مستلزم بازنگري همه جانبه براي ايجاد محيط آموزش زبان ارتباطي و دستيابي به هدف غايي يعني ايجاد توانش زباني ارتباطي در بين زبان آموزان عربي است. مع هذا اين به معناي كاستي اساسي اين مجموعه فقط از منظر اصول آموزش زبان ارتباطي است. لذا چنانچه در تاليف اين كتاب اصول اساسي ساير روش ها و پارادايم هاي آموزش زبان مد نظر بوده است، عدم تطابق فعاليت هاي كتاب با اين اصول هفت گانه كاستي محسوب نمي شود و فقط نشانه ي آن است كه اين اصول سنگ بناي تاليف مجموعه ي «صدي الحياه» نبوده است.

Evaluation of textbooks is one of the three stages of curriculum design: (1) planning, (2) implementation, and evaluation. One objective of the third phase is the evaluation of instructional packages and materials. Evaluation is divided into internal and external types. The aim of this study is the internal evaluation of the textbook “Sadalhayat” (intermediate level) in terms of the compatibility of its 12 activity types with seven principles of communicative language teaching: (1) information transfer principle, (2) information gap principle, (3) principle of task dependency, (4) principle of instructing language functions, (5) principle of language use at the discourse level, (6) principle of teaching language learning strategies, and (7) principle of learners’ interactions. The results of the textbook analysis clearly show that the activities in the textbook are not compatible with these principles, and that lesson plans and organization of activities do not fall within communicative language teaching as a dominant approach over the last two decades. Therefore, the activities in the textbook need great modification to create a communicative context and to achieve the final goal which is the development of communicative competence among Arabic learners. However, this shows the deficiency of this textbook only from the perspective of communicative language teaching principles. In case other teaching approaches and principles were the basis for the development of the textbook, the incompatibility of the textbook activities with these principles is not considered a shortcoming and only shows that these principles did not function as the cornerstone of the textbook.