تاريخچه مدارس شوكتيه بيرجند

The history of Shokatieh schools in Iran

تاريخچه مدارس شوكتيه بيرجند مهدي خاني زاده چكيـده مهمترين، برجسته ترين، موثرترين و مفيد ترين حادثه اي كه بعد از مشروطيت در كشور صورت گرفت افتتاح مدارس جديد بود. پيش از گشايش اين مدارس، شيوه آموزشي كشور، سنتي و مكتب خانه اي بود و در همزمان مدارس قديمي علوم ديني هم فعاليت داشتند. جنوب خراسان هم ازتاثيرات انقلاب مشروطه بي نصيب نماند و اولين مدرسه جديد به نام مدرسه شوكتيه در ذي الحجه 1325 قمري به وسيله محمد ابراهيم خان علم مشهور به شوكت الملك ابتدا در بيرجند، و سپس در ديگر نواحي قاينات تاسيس شد. مدرسه مذكور اولين مدرسه اي بود كه در استان خراسان و در شرق ايران به وجود آمد. در اين مقاله سعي شده تا ضمن آشنايي خوانندگان با نحوه شكل گيري توسعه و شيوه اداره مدارس شوكتيه بيرجند، عواملي كه در به وجود آمدن آن نقش داشته بررسي شود. شيوه پژوهش اين مقاله كتابخانه اي و اسنادي است و بيشترين اطلاعات و مطالب آن برگرفته از اسناد موجود در آرشيو مديريت امور اسناد و مطبوعات كتابخانه ي مركزي آستان قدس رضوي مي باشد. واژگان كليدي: مشروطه، مكتب خانه، مدارس جديد، مدرسه شوكتيه، شوكت الملك، بيرجند

The history of Shokatieh schools in Iran Mehdi Khanizadeh The most important, effective, and useful event happening in Iran after constitution was the establishment of new schools. Before that, the educational system in Iran was a traditional one and some old schools in religious education were also running. South Khorasan was also affected by constitutional revolution and the first school called Shokatieh was established in Birjand and some other areas in Ghaenat by Mohamad Ibrahim Khan Alam known as Shokat- Al- Molk in 1325 A. H. It was the first school established in Khorasan province and in the east of Iran. This study tries to show the formation, development, and the managing system of Shokatieh schools in Birjand and to consider factors affecting their establishment. This is a documentary study and most information is taken from documents in the archive of Astan Ghods Razavi central library. Key words: constitution, old-fashioned primary school, new schools, Shokatieh school, Shokat-al-molk, Birjand.