پويايي‌شناسي جمعيت ميگوهاي غالب در منطقه شمال غربي جزيره قشم

Population dynamics of dominant shrimps in northeast of Qeshm Island

منطقه چاهو شرقي واقع در شمال غربي جزيره قشم به لحاظ نزديكي با خوريات پوشيده از جنگل‌هاي حرا، همواره به عنوان يكي از مناطق مهم در مسير مهاجرت ميگوهاي تجاري استان هرمزگان به شمار ميرود. اين پژوهش به منظور بررسي ساختارجمعيتي و ارزيابي ذخاير ميگوهاي غالب در آبهاي شمال غربي جزيره قشم به مدت 16 ماه از اسفند 1387 تا خرداد 1389 توسط يك فروند شناور محلي به روش مساحت جاروب شده (Swept area ) صورت گرفت. توزيع فراواني طول كاراپاس ماهانه ميگوهاي موزي (Fenneropenaeus merguiensis)، سرتيز (سفيد درشت) (Metapenaeus affinis)، استبنجي (سفيد ريز) (Metapenaeus stebbingi و خنجري (Parapenaeopsis stylifera) نشان داد اگرچه ميانگين كاراپاس اين ميگوها از دي تا فروردين سير صعودي داشته است اما ميگوهاي جوان در تمام طول سال جمعيت غالبي داشته‌اند. ضريب رشد سالانه (K) و طول كاراپاس مجانب (CL?) براي جنس‌هاي نر و ماده ميگو موزي بترتيب برابر با (1/1 و 31 ميليمتر) و (5/1و 44 ميليمتر)، براي ميگو سرتيز (2/1و 31 ميليمتر) و (3/1و 36 ميليمتر)، براي ميگو استبنجي (1 و 5/18 ميليمتر) و (1/1و 28 ميليمتر) و براي ميگو خنجري (1/1 و 5/18 ميليمتر) و (2/1و 5/27 ميليمتر) برآورد گرديد. پيراسنجه‌هاي مرگ و مير برآورد شده براي جنس‌هاي نر و ماده ميگوها داراي دامنه‌هاي متفاوتي بودند بطوريكه اين مقادير براي مرگ و مير كل 54/4– 36/2، مرگ و مير طبيعي 12/2– 83/1 و براي مرگ و مير صيادي معادل 50/2– 24/0 بود. در بررسي پيراسنجه‌هاي مرگ و مير برآورد شده مشخص گرديد كه مرگ و مير در برخي از گونه‌ها در جنس نر بيشتر از جنس ماده بود و در برخي برعكس. همچنين شاخص ضريب بهره‌برداري نشان داد كه به استثناي ميگوي سرتيز كه تقريباٌ برابر تعييين گرديد، ميزان بهره‌برداري براي جنس ماده بيشتر از جنس نر بود. در اين تحقيق، بررسي ميزان توده زنده ميگوهاي نامبرده همراه با ميگوهاي ببري سبز و سفيد هندي نيز نشان داد كه بيشترين ميزان توده زنده و تركيب صيد مربوط به گونه‌هاي سفيد (سرتيز) و خنجري و كمترين آن مربوط به گونه سفيد هندي مي‌باشد. همچنين اين بررسي نشان داد كه ميزان توده زنده ميگوها در مرداد ماه به بيشترين ميزان خود رسيده است.

The Chaoo Sharghi is located nearby mangrove forest in northwest of Qeshm Island, in the northern Persian Gulf. Given standing in migration of juvenile shrimps, this area is one of important regions in Hormozgan Province. This study aimed to determine population dynamics of major shrimp stocks by swept area method in this area. Sampling was carried out monthly since March 2009 to June 2010. The average of carapace length frequency of Banana, Jinga, Kiddy and Peregrine shrimps showed that upswing from January to April. However, shrimps were predominantly juvenile. The annual growth coefficient (k) of female and male was 1.5 and 1.1 for F. merguiensis, 1.3 and 1.2 for M. affinis, 1.1 and 1 for M. stebbingi and 1.2 and 1.1 for P. stylifera, respectively. The asymptotic carapace length (CL?) of female and male was 44mm and 31mm for P. merguiensis, 36mm and 31mm for M. affinis, 28mm and 18.5mm for M. stebbingi and 27.5mm and 18.5mm for P. stylifera, respectively. The mortality parameters of male and female shrimps were different in range including 2.36 – 4.54 for total mortality, about, 2.12–1.83 for natural mortality and 0.24–2.50 for fishing mortality. Total mortality rate for M. affinis and M. stebbingi showed that this rate for males was higher than females. Conversely, total mortality rate for F. merguiensis and P. stylifera was higher for females than males. Exploitation rate for all species was higher in females than that for males. In this study, the highest estimated biomass was found in Kiddy and Jinga shrimps and the lowest biomass was found in Indian white shrimp. The peak of biomass and CPUE was obtained during July-August.