هزينه- سودمندي كتاب‌هاي فارسي مربوط به رشته‌ي كتابداري و اطلاع‌رساني در دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز

The Cost-Benefit of Persian Books on Library and Information Sciences in Jundishapur University of Medical Sciences, Ahwaz, Iran

مقدمه: ارزيابي‌هاي كمي از معيارهاي مناسب جهت تاييد يا رد انتخاب منابع اطلاعاتي كتابخانه‌ها به شمار مي‌روند. از طريق اين ارزيابي‌ها مي‌توان تناسب بين منابع انتخاب شده با نيازهاي جامعه‌ي استفاده كننده‌ي كتابخانه را با توجه به ميزان استفاده‌ي آنان از منابع بررسي نمود. هدف از پژوهش حاضر، تعيين هزينه- سودمندي كتاب‌هاي فارسي مربوط به رشته‌ي كتابداري و اطلاع‌رساني در دانشگاه علوم پزشكي اهواز بود. روش بررسي: پژوهش حاضر از نوع توصيفي- مقطعي بود كه پس از توصيف و بررسي وضعيت موجود، به ارزيابي كمي استفاده از كتاب‌هاي مربوط به رشته‌ي كتابداري و اطلاع‌رساني موجود در دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز و تحليل هزينه- سودمندي آن‌ها پرداخته شد. جامعه‌ي آماري را كليه‌ي كتاب‌هاي فارسي مربوط به رشته‌ي كتابداري و اطلاع‌رساني در كتابخانه‌هاي دانشگاه مورد نظر تشكيل مي‌داد (109 عنوان و 508 نسخه). ابزار جمع‌آوري داده‌ها، سياهه‌ي محقق ساخته بود كه روايي محتوايي آن توسط متخصصان كتابداري تاييد شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار كتابخانه‌اي جمع‌آوري شدند. آمار مورد استفاده، آمار توصيفي و استفاده از فرمول هزينه- سودمندي بود. يافته‌ها: ميانگين هزينه‌ي تمام شده براي هر بار استفاده از كتاب‌هاي مورد بررسي 4589 ريال بود كه هزينه‌ي به نسبت زيادي به حساب مي‌آيد. كمترين هزينه (2913 ريال) براي هر بار استفاده، به كتاب‌هاي داراي سال نشر 1381 و بيشترين هزينه (31413 ريال) نيز به كتاب‌هاي منتشر شده در سال 1384 اختصاص داشت. هزينه- سودمندي كتاب‌ها بر حسب موضوع نشان داد كه كمترين هزينه- سودمندي مربوط به كتاب‌هاي مربوط به مجموعه‌سازي كتابخانه‌ها مي‌باشد (755 ريال) و پس از آن به ترتيب موضوعات مرجع‌شناسي (2777 ريال)، مديريت كتابخانه (2877 ريال) و سازماندهي (5693 ريال) در رده‌هاي بعدي قرار دارند. نتيجه‌گيري: بررسي هزينه- سودمندي كتاب‌هاي مورد بررسي نشان داد كه هزينه‌ي هر بار استفاده از اين كتاب‌ها براي كتابخانه گران تمام شده و مقرون به صرفه نيست. از نظر موضوعي نيز كتاب‌هاي مربوط به درس مجموعه‌سازي نسبت به قيمت تمام شده‌ي آن‌ها، ميزان استفاده‌ي بيشتري توسط استفاده كنندگان داشته‌اند، بنابراين نسبت به ساير كتاب‌هاي فارسي مربوط به رشته‌ي كتابداري و اطلاع‌رساني بيشتر مقرون به صرفه بوده‌اند. واژه‌‌هاي كليدي: هزينه- سودمندي؛ كتاب‌ها؛ كتابداري و اطلاع‌رساني پزشكي؛ دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز

Introduction: Quantitative evaluations are considered as one of the appropriate criteria in accepting or rejecting the selection of information resources in libraries. Through these assessments, one can evaluate how much the selected resources meet the needs of the users. The present study aimed to review the cost-benefit analysis of the Persian books on Department of Library and Information Sciences in Jundishapur University of Medical Sciences, Ahwaz, Iran. Methods: This cross-sectional survey described the current situation, evaluated how much the books in the field of Library and Information Science are used and did a cost-benefit analysis of these books in Jundishapur University of Medical Sciences in Ahwaz. The study population included all the Persian books related to the Library and Information Sciences at the aforesaid universityʹs libraries. Data collection tool was a researchers-made checklist, and the data were collected using the Library software. Descriptive statistics and cost-benefit formula were used for analyzing the data. Results: Findings showed that average total cost for using each of the books once was approximately 4589 Iranian Rial rate (IRR) which was considered to be a relatively high price. The lowest cost for using each book once was related to those published in 2002 (2913 IRR) and the highest cost for using each book once was related to those published in 2005 (31413 IRR). Cost-benefit analysis of the books showed that the lowest cost-benefit was for the books related to the "library collection" (755 IRR), then in a growing rate for books related to the "references" (2777 IRR), "library management" (2877 IRR) and "organizing" (5693 IRR). Conclusion: The cost-benefit analysis showed that use of each of these books every time is expensive and is not affordable for the libraries. The Persian books related to the "library collection" had a higher rate of use by the users than other books in the field of Library and Information Sciences, and therefore have been more affordable. Keywords: Cost-benefit; Books; Medical Library and Information Sciences; Ahwaz Jundishapur University of Medical Sciences