تدوين و آزمون مدل ارتباط بين شخصيت، نيازهاي رواني و بهزيستي روان‌شناختي

Compilation and Testing the Model of the Relationship between Personality, Psychological Needs and Psychological Well-being

اين پژوهش به منظور بررسي رابطه بين پنج عامل بزرگ شخصيت و ارضاي نيازهاي رواني بنيادين با بهزيستي روانشناختي انجام شد. به اين منظور 382 نفر (189 پسر و 193 دختر) دانشجوي دانشگاه آزاد اسلامي واحد سنندج با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي- چندمرحله‌اي انتخاب شد. آزمودني‌ها به پرسشنامه‌ي پنج عامل بزرگ شخصيت (IPIP)، نيازهاي رواني بنيادين (BPNS) و بهزيستي روانشناختي (SPWB) پاسخ دادند. از تحليل عاملي اكتشافي و تحليل عاملي تاييدي براي بررسي اعتبار ابزارهاي اندازه‌گيري استفاده شد. با استفاده از مدل معادلات ساختاري اثرهاي پنج عامل شخصيت بر بهزيستي روانشناختي از طريق متغيرهاي ميانجي «نيازهاي رواني بنيادين» بررسي شد. يافته‌ها نشان دادند كه به طور كلي مدل فرضي با داده‌ها برازش دارد. تاثير برون‌گرايي بر ارتباط با ديگران، دلپذير بودن، خودمختاري و شايستگي معني‌دار بود. نتيجه‌هاي ديگر نشان داد كه ثبات هيجاني، وظيفه‌شناسي و انعطاف‌پذيري بر شايستگي اثر مثبت دارند. علاوه بر اين تاثير خودمختاري، شايستگي و ارتباط با ديگران بر بهزيستي روانشناختي معني‌دار بود. اثرمستقيم پنج عامل بزرگ شخصيت بر بهزيستي روانشناختي تاييد نشد، اما اثر غيرمستقيم آنها و از طريق ارضاي نيازهاي رواني تاييد شد.

This study has been conducted to investigate the relationship between personality characteristics and satisfaction of basic psychological needs with psychological well-being. Three hundred and two students (189 boys and 193 girls) of sanandaj Islamic Azad University, were selected using cluster sampling. Participants big- five- factor of personality (IPIP), basic psychological needs (BPNS) and psychological well-being (SPWB) questionnaires. Exploratory and confirmatory factor analyses were used to examine the validity of measurement instruments. Using a LISREL model, effects of five factors of personality on psychological well-being whit mediating role of ʹʹbasic psychological needs". was investigated Findings indicated that generally assumed model was fitted with data. The effect of extroversion on relation with others, agreeableness with autonomy and competence was significant. Moreover, emotional stability, conscientiousness and openness to experience had positive effect on competence. and the effect of autonomy, competence and relation with others on psychological well-being was significant. Personality characteristics had not direct effect on psychological well-being, but had effect through satisfaction of psychological needs.