اثر آبياري قطره اي، جويچه اي و كود شيميايي در توليد بذر چغند قند

Effect of Drip and Furrow Irrigation and Chemical Fertilizers on Production of Sugar Beet Seed

در اين تحقيق، اثر دو روش آبياري قطره اي( نواري) و جويچه‌اي و سطوح مختلف نيتروژن و فسفر بر عملكرد، كارايي مصرف آب، درصد بذر استاندارد و درصد جوانه زني بذر چغندرقند بررسي شد. آزمايش به صورت كرت‌هاي يك‌بار خردشده (اسپيلت فاكتوريل) كه روش آبياري (آبياري جويچه‌اي وآبياري قطره‌اي نواري) در كرت‌هاي اصلي و چهار سطح نيتروژن (kg/ha 180 و 120، 60، 0) و سه سطح فسفر (kg/ha 60 و 30، 0) به صورت تركيب فاكتوريل در كرت‌هاي فرعي در قالب طرح پايه بلوك‌‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار طي سال‌هاي 83، 84 در ايستگاه اكباتان مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي همدان انجام شد. نتايج نشان داد كه اثر نيتروژن بر عملكرد كمي بذر در سطح يك درصد معني‌دار بود. اثر تيمار آبياري، نيتروژن و فسفر بر درصد بذور استاندارد، معني‌دار نبود. اثر متقابل روش آبياري در نيتروژن و اثر متقابل روش آبياري در فسفر و محيط روي جوانه‌زني بذور، معني‌دار بود. نتايج نشان داد كه با افزايش ميزان ازت مصرفي به ميزان 5/88 كيلوگرم در هكتار مقدار بذر استاندارد افزايش يافته و با مصرف بيشتر ازت، ميزان بذر استاندارد كاهش مي‌يابد. همچنين، با افزايش ميزان ازت مصرفي تا حدود 120 كيلوگرم در هكتار، ميزان درصد جوانه زني افزايش و از آن به بعد كاهش مي‌يابد. ميانگين عملكرد توليدي در دو روش آبياري قطره اي (نواري) و نشتي، 2360 و 2210 كيلوگرم بر هكتار بود كه در يك گروه آماري قرار گرفته‌اند. اما، با افزايش مقدار فسفر، تغييرات درصد جوانه‌زني در هر دو روش آبياري معني‌دار نبود. با افزايش مقدار نيتروژن مصرفي، مقدار كارآيي مصرف آب افزايش و از لحاظ آماري در سطح يك درصد معني‌دار شد. حجم كل آب مصرفي در آبياري قطره‌اي نسبت به جويچه‌اي، حدود 50 درصد كاهش يافت. مقدار كارايي مصرف آب در روش آبياري قطره‌اي 59/0 كيلوگرم در مترمكعب و بيش از دو برابر كارايي مصرف آب در روش جويچه‌اي بود. تغييرات شيوه آبياري از نشتي به قطره‌اي باعث شد كه درآمد خالص به ميزان 18601041 ريال در هكتار افزايش يابد. ارزش خالص457288752 ريال (طي 15 سال)، نسبت منفعت به هزينه 6/1 و نرخ بازده داخلي 5/43 درصد تعيين شد. در مجموع مي توان مطرح نمود كه به كار بردن آبياري قطره اي در زراعت چغندر بذري از نظر اقتصادي مقرون به صرفه است.

In this study, combined effects of nitrogen and phosphorus were investigated on the quantity and quality of sugar beet seed (variety 7233) under furrow and trickle irrigation. The experiment had split plot design in completely randomized blocks, adopting split factorial with three replications. The main plots were allocated to the two irrigation methods i.e. furrow and trickle (tape) irrigation systems, while the sub plots included 4 nitrogen levels (0, 60, 120, 180 kg/ha) and 3 phosphorus levels (0, 30, 60 kg/ha). The project was conducted at the Ekbatan station of the Agricultural Research Center of Hamedan in 2003- 04.The results of combined analysis showed that the effect of different treatments of N on the quantity of sugar beet seed yield was significant (? =%1).The effects of irrigation method, N, P, and their interactions were not significant on the percentage of the standard seeds. The interaction effect of irrigation method and N as well as the interaction effect of irrigation, P, and environment (year) on seed germination were significant. The results showed that increasing N application up to 88.5 kg/ha increased the amount of standard seed size, whereas higher amounts decreased the standard seed size. With increasing nitrogen fertilizer up to 120 kg, seed germination increased in trickle irrigation. The averages of yield under drip (tape) and furrow irrigation system were 2360 and 2210 kg/ha, respectively. But, with increasing phosphorus rate, changes in the germination percentage under both irrigation methods were not significant. The amount of water use efficiency increased with increase in nitrogen rate, and the difference between different treatments was significant (? =%1). Compared with furrow irrigation, tape irrigation reduced water consumption by about 50 percent. The amount of water use efficiency in trickle irrigation was 0.59 kg.m-3, more than twice the WUE in the furrows. Changing the irrigation method from furrow to trickle irrigation increased net income by about 18.6 million rails. The net value during 15 years was calculated at about 457.3 million Rials. Considering the internal rate of return (43.5%) and the benefit: cost ratio of 1.6, use of drip irrigation for production of sugar beet seed is economical.