پديد آورندگان :
حشمتي ، سيده سميرا نويسنده دانشجوي كارشناسي ارشد، گروه علوم خاك، دانشكده كشاورزي، , , بيگي هرچگاني، حبيب الله نويسنده ,
كليدواژه :
تغييرات مكاني , شاخص لانژليه , كريجينگ , آبياري قطره اي
چكيده فارسي :
آب زيرزميني دشت شهركرد تنها منبع مهمّ آب براي كشاورزي در دشت شهركرد است. به علت برداشت بي رويه آب براي آبياري، سطح اين سفره در حال افت است. آبياري قطره اي به طور بالقوه مي تواند در مصرف آب زراعي صرفه جويي كند. در اين تحقيق، با هدف بررسي تغييرات مكاني كيفيت آب زيرزميني شهركرد، از 97 حلقه چاه زراعي نمونه برداري شد. شاخص هاي EC (هدايت الكتريكي)، TDS (كل جامدات محلول)، TSS (كل جامدات معلق) و pH (واكنش آب) اندازه گيري و شاخص هاي LI (لانژليه)، SAR (نسبت جذب سديم)، PI (نفوذپذيري)، RSC (كربنات سديم مانده) و Na (درصد سديم) محاسبه شد. در اين راستا، از ميانگين نتايج سه نوبت نمونه برداري در سال 1389 استفاده شد. آب زيرزميني شهركرد از نظر ميانگين هاي EC و TDS با مقادير 456 ميكروزيمنس بر سانتي متر و 296 ميلي گرم در ليتر براي آبياري به ترتيب در گروه نسبتاً خوب و خوب قرار گرفت. كلاس بيشتر نمونه ها طبق نمودار ويلكوكس C2S1 است. آب زيرزميني شهركرد از لحاظ Na، RSC و PI نيز براي آبياري مناسب بود. بر اساس ميانگين هاي pH و TSS به ترتيب با مقادير 6/7 و 70 ميلي گرم در ليتر ، آب داراي خطر متوسطي براي گرفتگي قطره چكان ها است. ضمن ارزيابي روش كريجينگ، نقشه متغيرها با استفاده از اين روش تهيه شد. بر اساس نقشه EC آب زيرزميني، در اكثر قسمت ها جز جنوب دشت در كلاس خيلي خوب و خوب قرار داشت. مقدار TDS در جنوب دشت به 512 ميلي گرم در ليتر رسيد كه خطر متوسطي براي گرفتگي فيزيكي قطره چكان ها در بر دارد. بر اساس نقشه pH و TSS آب زيرزميني شهركرد در اكثر قسمت ها داراي پتانسيل متوسطي براي گرفتگي قطره چكان ها است. منفي بودن LI در اكثر قسمت هاي دشت نشان داد كيفيت آب براي آبياري قطره اي مناسب است. مثبت بودن اين شاخص در برخي قسمت هاي دشت احتمالاً به دليل وجود و انحلال سازندهاي كربناتي است.
چكيده لاتين :
Groundwater is the only important water resource for irrigation in the Shahrekord plain. Due to over-extraction, the water-table is continuously declining. Drip irrigation has the potential to save water. The main aim of this research was to investigate the spatial variability and mapping of irrigation water quality of the Shahrekord aquifer. Ninety-seven agricultural wells were sampled three times during 2010 and samples were analyzed. Electrical conductivity (EC), total dissolved solids (TDS), total suspended solids (TSS), and pH were measured and the Langelier index (LI), sodium adsorption ratio (SAR), permeability index (PI), residual sodium carbonate (RSC) and sodium percent (Na%) of each sample were calculated from the measured parameters. The averages of the three samples have been presented here. The mean EC and TDS were 456 µS/cm and 296 mg/l, respectively, placing the groundwater in, respectively, good and relatively good classes for irrigation. According to Wilcoxʹs diagram, almost all groundwater samples were designated as C2S1. Shahrekord groundwater is suitable for irrigation based on Na%, RSC and PI, too. Based on mean pH and TSS of, respectively, 7.6 and 70 mg/l, Shahrekord groundwater has medium potential for dripper clogging. Spatial variability of EC and TDS was best described with a Gaussian model while the other parameters were best described with spherical models. Comparison of the observed and mapped correlations indicated the suitability of the selected variograms and the Kriging method for mapping of parameters. Maps showed that the values of measured and calculated parameters were higher in the southern part of the aquifer. Based on the EC map, the groundwater in most parts, except the southern part of the aquifer, was classified as good and very good. Only in the south of the aquifer did TSS reach 512 mg/l, indicating a medium physical clogging potential in drip irrigation. The pH and TSS maps indicated a medium potential for clogging of drippers, generally across the aquifer. At the same time, the Langelier index across the aquifer was generally negative, indicating the suitability for drip irrigation. The positive LI in some areas of the aquifer may be due to the existence of carbonatic formations and their solubility.
