تبيين ريشه‌هاي اجتماعي اقتصادي انقلاب مشروطه

The Explanation of Social-Economical Causes of Constitutional Revolution

اگرچه بررسي ريشه‌هاي پيدايش انقلاب مشروطه همواره ايده‌اي جذاب و قابل‌ تامل بوده، اما تاكنون تلاشي جدي براي تبيين نظري انقلاب، دست كم در زبان فارسي، صورت نگرفته است. به همين سبب اين مقاله مي‌كوشد علل اجتماعي ـ اقتصادي وقوع انقلاب مشروطه را در چهارچوب نظريه كاركردگرايي چالمرز جانسون تبيين كند. اين نظريه مبتني ‌بر تعادل و هم‌بستگي اجتماعي است و اعتقاد دارد اگر نظام اجتماعي از حفظ تعادل خود در برابر پديده‌ها‌‌ي نوين و شرايط محيطي، كه از درون و بيرون آن ‌را تحت ‌تاثير قرار مي‌دهند، ناتوان باشد؛ دست‌خوش تزلزل و بحران مي‌شود و راه براي انقلاب و تحول هموار مي‌شود. اين عدم تعادل در عهد قاجار، از يك سو در پي مواجهه جامعه و حكومت ايران با غرب و از سوي ديگر، با انجام اصلاحاتي كه به تقابل سنت‌هاي بومي با ارزش‌هاي مدرن ‌انجاميد، فراهم آمد و پيرو آن نظم كهن از هم گسيخت و انقلاب مشروطه شكل گرفت.

Even though the inquiry about constitutional revolution have been always an interesting idea but till now there isn’t any severe attempt to explaining this important historical event at least in Persian language. Since, here we try to analyze the economical-social causes of constitutional revolution in the form of Chalmers-Johnson’s functionalist theory. This theory that built upon social balance and solidarity climes that if the social system can’t keep its balance in environmental conditions and new phenomena, faced with crisis and finally leads to revolution. We can see this imbalance in Qajar age on the one hand in confrontation with west, and on the other hand new reforms leads to an opposition between native customs and western values, and following that, the old order disintegrated.