بلاغت نثر صوفيانه خطابي در تمهيدات عين القضات

The Mystic Rhetoric of Prose in Tamhidat by Eyn-al-Ghozat Hamadani

تمهيدات به مانند ديگر آثار عين القضات متاثّر از مشرب و مشي عرفاني اوست و در عين تعليمي بودن تجربيّات عارفانه او را بيان مي دارد. از اينرو عين القضات در آن زباني با اصطلاحات خاص پديد مي آورد كه به ياري آن بتواند مقاصد و انديشه هاي عارفانه و احساسات و هيجانات دروني خود را به گونه اي موثرتر ابراز نمايد. عين القضاه، بخوبي مي داند ميزان اثرگذاري گفتار در مقايسه با نوشتار بيشتر است؛ دلايل اين امر بروز احساسات و هيجانات گوينده، لحن و آهنگ اداي جملات، حالت هاي صورت و دست گوينده و از همه مهمتر حضور شنونده و مشاهده احوال و عكس العمل هاي او توسّط گوينده است، زيرا گفتار را نمي توان فقط مشغله گوينده قلمداد كرد. گفتار حاصل ارتباط متقابل گوينده با شنونده است و گوينده پيشاپيش، واكنش شنونده را در فعّاليّت كلامي خود دخالت مي دهد، از اينرو از كلام خطابي بهره مي گيرد تا شنوندگان را به صورت پويا به سمت جريان عمل پيش برد. به اين ترتيب خوانش و تحليل متن مبدّل به تجربه اي زيباشناسانه مي شود كه از رهگذر آن خواننده و متن، در ذهن خواننده به هم مي پيوندند و معني را خلق مي كنند. اين پژوهش با رويكردي توصيفي- تحليلي به بررسي اقسام خطاب در نثر صوفيانه تمهيدات مي‌پردازد. برآيند تحقيق نشان از آن دارد كه عين-القضات كوشيده به جاي بيان مفاهيم و معاني عرفاني در كسوت جملات خبري از انواع جملات انشايي با معاني ثانوي بهره برگيرد تا به اين وسيله بر تاثير كلام خود بر خواننده بيفزايد.

Like other work, Tamhidat has been influenced by Eyn Ol Ghozatʹs disposition and his mystical approach and his educational mystic experiences. Therefore, Eyn-al-Ghozat can develop his language with specific terms that will assist him to express intentions and ideas of spiritual and inner feelings and emotions to be more effective. Eyn-al-Ghazat knows well the impact of speech is more than writing; because the feelings and emotions of the speaker, the tone and melody of sentences, states of face and hands and more importantly the presence of the listener help both the listener and speaker to communicate effectively. Speech is not just the concern of the speaker; rather it is the interaction between the speaker and the listener which maters. The speaker is influenced by the listener and he tries to consider the listenerʹs reactions. This study tries to address the mystical speeches in Tamhidat with a descriptive analytical approach. The results of the study show that Eyn-al-Ghozat has used different mystical rhetoric instead of using general sentences to increase the influence of his speech on the readers. Keywords: Eyn-al-Ghozat, Tamhidat, Imperative Verbs, Mystic Prose, Rethoric