بررسي مفهوم فلسفه اسلامي در آثار شهيد مطهري

The Concept of “Islamic Philosophy” in Shahid Motahhari’s Works

در چند دهه اخير انديشمندان و متفكران به فلسفه اسلامي به عنوان موضوع و مسيله‌اي مهم توجه نشان داده‌اند. اين پرسش مهم در اين زمينه مطرح است كه تعبير فلسفه اسلامي به چه معناست. پس از روشن شدن اين معنا و نيز تفسير ويژگي «اسلامي» در اين فلسفه، بايد تفاوت‌هاي اين فلسفه را با آنچه فلسفه غرب مي‌خوانيم نشان دهيم، يعني بگوييم كه چه تفاوت‌هايي به ما اجازه مي‌دهند از چنين تعبيري استفاده كنيم. در اين مقاله كوشش شده تا پاسخ اين پرسش‌ها را با توجه به آثار شهيد مطهري (و به تعبيري از ديدگاه ايشان) بررسي كنيم. از نظر شهيد مطهري فلسفه اسلامي و فلسفه غرب تفاوت‌هاي زيادي دارند كه اين تفاوت‌ها را در سه بخش پرسش‌ها، پاسخ‌ها و زيست- محيط مي‌‌توان دسته‌بندي كرد. با اين بيان كه در فلسفه اسلامي شاهد پرسش‌هاي جديد و پاسخ‌هاي جديد به پرسش‌هاي قديمي هستيم و اينها تا حد زيادي به سبب زيست- محيط خاصي است كه فلسفه اسلامي در آن پرورش يافته است. در اين زيست- محيط عناصر فرهنگي خاصي از جمله قرآن، روايات، كلام اسلامي حضور دارند كه افق‌هاي ويژه‌اي را در برابر ديدگان فيلسوفان مسلمان گشوده‌اند

In recent decades, Muslim thinkers and scholars have paid great attention to “Islamic philosophy”. The question raised in this regard is the meaning of the term Islamic philosophy. The present paper tries to first sketch an outline of the Islamic philosophy with reference to the meaning of term “Islamic” and then to show the differences between the Islamic philosophy and the so-called “western philosophy” as a basis for an account of the distinctions which enable us to use the term Islamic philosophy. To this end, the article borrows from Shahid Motahhari’s works. From his perspective, the Islamic philosophy and the western philosophy have a lot of differences which can be classified into differences in questions, differences in answers, and differences in the (cultural) environment. In the context of Islamic philosophy, we confront novel questions and novel answers to old questions as a result of the cultural environment in which Islamic philosophy has grown. This environment includes specific cultural elements like the Quran, hadith and theology which have opened new horizon to Islamic philosophers.