تاثير فيزيوگرافي و برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك بر پراكنش گونه بادامك در 4 منطقه از استان مركزي

Effects of Physiographic factors and Some Physical and ChemicalSoil Properties on Distribution Amygdalus scoparia Spach.in 4 Areas of Markazi Province

بررسي نياز رويشگاهي از جمله فيزيوگرافي و خصوصيات خاك گونه‌هاي مهم جنگلي براي اصلاح، احيا و حفاظت پوشش گياهي ضروري مي‌باشد. يكي از گونه‌هاي مهم جنگلي استان مركزي بادامكSpach. Amygdalus scoparia مي‌باشد كه داراي استفاده خوراكي و صنعتي و ارزش زيست‌محيطي و حفاظتي است. در اين پژوهش پس از جنگل گردشي و بررسي مقدماتي منطقه و با توجه به متغيرهايي مانند جهت جغرافيايي، ارتفاع از سطح دريا و شيب اقدام به پياده نمودن 61 قطعه با اسنفاده از دستگاه GPS در 4 منطقه جلاير ساوه، نيمور محلات، جفتان تفرش و سرآبادان تفرش گرديد. در هر يك از قطعات نمونه برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك (پتاسيم قابل جذب، آهك، كربن آلي، ازت آلي، رس، سيلت، شن، هدايت الكتريكي، اسيديته و فسفر قابل جذب) و اندازه‌گيري‌هاي كمي رويشي گونه (تعداد درخت در هكتار، قطر تاج، ارتفاع درخت، سطح مقطع تاج هر درخت، سطح مقطع تاج در هكتار و تجديد حيات) انجام و با نرم‌افزارهاي SPSS و PC-ORD مورد تجزيه تحليل آماري قرار گرفتند. نتايج به‌دست آمده از آزمون تجزيه واريانس يك‌طرفه نشان داد كه بيش‌ترين ارتفاع از سطح دريا، شيب، آهك، هدايت الكتريكي و فسفر در منطقه نيمور محلات، بيش‌ترين مقدار درصد شن و سطح مقطع تاج در هكتار در مناطق جلاير ساوه و سرآبادان تفرش، بيش‌ترين تعداد درخت در هكتار در منطقه سرآبادان تفرش و كم‌ترين ارتفاع از سطح دريا و سيلت در منطقه جلاير ساوه وجود دارد. همچنين تحليل مولفه‌هاي اصلي بيانگر آن است كه همه مشخصه‌هاي رويشي در جهت مثبت محور اول پراكنده شده‌اند. منطقه جلاير ساوه بيش‌ترين همبستگي مثبت را با محور اول و نيمور محلات با محور دوم نشان مي‌دهد. در ربع اول و در مناطق سرآبادان و جلاير ساوه درصد شن و ازت كل و در ربع دوم و در منطقه نيمور محلات ارتفاع از سطح دريا، شيب و فسفر و در ربع چهارم و در منطقه جفتان تفرش كربن آلي از مهم‌ترين عوامل تاثيرگذار بر پراكنش بادامك مي‌باشند.

Investigation on site demands of forest species such as physiographical factors and soil characteristic are necessary for improvement, reclamation and conservation of plant cover. Amygdalus scoparia Spach. is one of the most important forest species in Markazi Province with edible use, industrial, environmental and protective values. In this research, firstly, all of the regions were surveyed and with regard to variables such as aspect, altitude and slope, sampling performed by 61 plots and GPS device in four areas of Jalayer Saveh, Nimvar Mahalat, Jaftan Tafresh and Sarabadn Tafresh. In each sample plot, some physical and chemical soil properties (K, Caco3, C, N, clay, silt, sand, EC, pH and P) and as well as quantitative measurement of species growth such as (tree density in hectare, crown diameter, height, basal area each tree, basal area in hectare and regeneration) were conducted and then the data were analyzed using SPSS and PC-ORD. The results of One Way ANOVA showed that of altitude, slope, Caco3, EC, P in Nimvar Mahalat, sand and basal area in hectare in Jalayer Saveh and Sarabadan Tafresh, tree density in hectare in Sarabadan Tafresh had the highest amount. The lowest altitude and silt is in Jalayer Saveh. The results Principal Component Analysis (PCA) showed that all of the quantitative measurements of species growth were distributed in the positive direction of the 1st axis. The highest positive correlation with the 1st axis is in Jalayer Saveh and 2nd axis in Nimvar Mahalat. Sand and N in the first quarter (Sarabadan Tafresh and Jalayer Saveh), altitude, slope and P in the second quarter (Nimvar Mahalat) and C in the fourth quarter (Jaftan Tafresh) are the most important affecting factors on distribution of Almond.