تصحيح انتقادي «مجنون و ليلي» اميرخسرو دهلوي و برشمردن ويژگيهاي آن

The Critical Revision of Amir khosrow Dehlavi’s “Majnoon and Leyli”, and Studying its Stylistic Features

رسالت خطير اهل ادب، پاسداشت ميراث فرهنگي و ذخاير گرانبهاي ادب فارسي است كه در قالب نظم و نثر، زبان و ادب فارسي را غنا ميبخشد. تصحيح، تعليقه نويسي و در دسترس قرار دادن اين آثار از اهمّ وظايف پاسداران علم و ادب است. بعضي از اين آثار به همّت پيشينيان فاضل و بزرگان دانشمند تصحيح شده و بعضي ديگر در هيات همان نسخ خطي و بكر باقي مانده اند و يا اگر تصحيحي صورت گرفته بنا به دلايلي مانند كم دقّتي مصحّحين يا عدم دسترسي آنان به نسخ كهن تر اقدام به تصحيح مجدد را ضروري كرده است. از جمله اين آثار، ميتوان به آثار اميرخسرو دهلوي شاعر قرن هفتم و هشتم هجري قمري اشاره نمود. در اين مقاله به بررسي شيوه تصحيح، معرفي نسخ خطي، رسم الخط و نحوه نگارش نسخه تصحيح شده و ويژگيهاي سبكي اين اثر در حوزه هاي زباني، ادبي و فكري پرداخته شده است. در سطح زباني به مسايل مهم دستوري شامل كاربرد فعل ، ساخت و استفاده از تركيبات اسمي، جايگاه صفات و وفور استفاده از آنها پرداخته شده است. در سطح ادبي به سه مقوله: معاني، بيان و بديع توجه شده و درحوزه فكري به بعضي گرايشهاي شاعر به افكار و انديشه هاي صوفيانه، برخي مسايل كلامي و شرعي كه در شعرش هويدا شده اند، اشاره شده است.

The greatest task of men of literature is retaining cultural heritage and the worthwhile treasures which have enriched Persian literature in the form of poetry and prose. Revising, explaining, and publicizing literary works are among the most important tasks of the guardians of science and literature. Through the attempts of previous knowledgeable figures in literature, some of the works have been revised and made available in purified forms to literature enthusiasts, while some have remained untouched in the form of their original manuscripts. Even if there is a revision, revising the works due to some reasons including the carelessness of the previous revisers or their not having the old copies available seems necessary. Amongst the given works, the ones by Amir Khosrow Dehlavi - the poet of seventh and eighth centuries Hegira may be mentioned. The present study has dealt with the method of correction,mentioning manuscripts, handwriting and the poet’s writing style of the revised work as well as its stylistic features in linguistic, literary, and ideological areas.The linguistic area considers some important issues including verb usage, constructing and using noun phrases as well as the position of adjectives and their abundant use. In literary level three notions of semantics, rhetoric, and diction have been taken into consideration. In the realm of ideology some of the poet’s interests in the ideas of Sufism as well as in the law of Islam have been mentioned.