حرص و طمع در مثنوي مولوي و مقايسه آن با چهار اثر در حوزه ادبيات تعليمي

The Comparative Study of Molavi’s intellectual style with four works in the didactic literature

تحليل آثار ادبيات تعليمي از لحاظ سبك فكري اهميت بسياري دارد، چرا كه نشاندهنده نوع رويكرد مولف به امور اخلاقي است. در اين پژوهش چهار اثر تعليمي پيش از مولوي – قابوسنامه، رساله قشيريه، كيمياي سعادت و اخلاق ناصري - در مقايسه با مثنوي مولوي مورد بررسي قرار گرفته است. به اين منظور يكي از رذايل اخلاقي – طمع و حرص- براي بررسي موردي انتخاب شد. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد كه در قياس با ديگر كتابها كه بر جنبه هاي اجتماعي و فردي طمع تاكيد كرده اند يا به جنبه ثواب و عقاب اخروي، مولوي با نظر به پيچيدگيهاي روان آدمي و جذابيت تمايلات نفساني، جنبه هاي گوناگون طمع را بررسي كرده و نفسانيات و بويژه طمع را آفاتي براي شناخت و سلوك عرفاني دانسته است بگونه اي كه تداوم پيروي از هواهاي نفساني مانع ادراك ميشود. در انديشه مولوي عاري بودن از طمع ، موجب كسب تجربه هاي شهودي و دستيابي به معرفت عرفاني است.

The Analysis of didactic literature in terms of intellectual style is important, because it reflects the authorʹs approach to ethical issues. In this study, four works in the didactic literature before Mowlavi - Qabusnamh, Resale Qoshyrie, kimiyaye sa’dat and akhlage naseri - compared Masnavi has been studied. To this end, a bad temper - greed and avarice - was selected for the case study. The results show that in comparison to other books that focus on the individual and social aspects or focus on reward and punishments of the Hereafter, Mowlavi ʹs fascination with the complexities of the psyche and carnal desires, has examined various aspects of greed. According to complexity of human spirit and attraction of sensual desire, Mowlavi is analyzing the different aspects of greed. He considers greed as the obstacle in perception of intuitive experiences. In comparison of other didactic works that emphasize on individual and social aspects or afterlife, Mowlavi knows that the avoid of greed as the way toward gnosis.