تاثير مقدار و زمان مصرف نيتروژن بر درصد پروتيين دانه و كارايي مصرف نيتروژن گندم رقم پيشتاز در منطقه ساوه

The effect of Amount and Time of Nitrogen Use on the Percentage of Grain Protein and Efficiency Use of Nitrogen of the Pishtaz Cultivar Wheat in Saveh Region

اين آزمايش به منظور بررسي تاثير مقدار و زمان مصرف نيتروژن بر درصد پروتيين دانه و كارايي مصرف نيتروژن در يك رقم گندم نان به ‌نام پيشتاز (Triticum aestivum.L.Var: Pishtaz) به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه آموزشي _ تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ساوه در سال زراعي 87-1386 اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل پنج سطح كود نيتروژنه: ,N3:80 ,N2:40 ,N1:0 N5:160 ,N4:120كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار (از منبع اوره 46%) و چهار زمان مصرف كود نيتروژنه، T1: مصرف تمام كود هنگام كاشت، T2: يك سوم در زمان كاشت + دوسوم در مرحله پنجه زني، T3: يك سوم در زمان كاشت + دو سوم در مرحله ساقه رفتن، T4: يك سوم در زمان كاشت + يك سوم در مرحله پنجه زني + يك سوم در مرحله ساقه رفتن بودند. نتايج حاصل از اين آزمايش نشان داد كه با افزايش ميزان مصرف نيتروژن عملكرد دانه، ميزان پروتيين دانه و عملكرد پروتيين دانه به صورت خطي افزايش مي‌يابد ولي كارايي مصرف نيتروژن (NUE)، كارايي زراعي نيتروژن (NAE) و همچنين كارايي فيزيولوژيك نيتروژن (NPE) به طور معني‌داري كاهش پيدا مي‌كند. همچنين در اين آزمايش بالاترين مقدار پروتيين دانه مربوط به تيمار T2N5 به ميزان 45/12 درصد بود. زمان مصرف نيتروژن نيز فقط بر عملكرد دانه، ميزان پروتيين و كارايي زراعي نيتروژن تاثير معني داري داشت.

An experiment was conducted to apprise the effects of nitrogen supply on grain protein percentage and nitrogen use efficiency of wheat (Triticum aestivium. cv. Pishtaz) in the Educational-Research Agriculture of the Islamic Azad University (IAU), Saveh Branch. A randomized complete block design was used with three replications. Treatments included five levels of Nitrogen fertilizers (N1: 0; N2: 40; N3: 80; N4: 120; N5: 160 N kg-1) and four split applications of Nitrogen fertilizer (T1: Use fertilizer completely in the cultivation phase, T2: One third in the cultivation phase + two third in the tillering phase, T3: one third in the cultivation phase + two third in the elongation phase, T4: One third in the cultivation + one third in the tillering phase + one third in the elongation phase). The results demonstrate the higher nitrogen application positively associated with the higher grain yield, grain protein percentage, and grain protein yield of wheat. On the other hand , nitrogen use efficiency (NUE), nitrogen agronomic efficiency (NAE), and nitrogen physiologic efficiency (NPE) were adversely connected to the increase of the level of N application. In addition, the highest protein percentage observed in T2N5 treatment of 12.45 per cent. The time of the nitrogen utilization was significantly affected grain yield, protein percentage, and nitrogen agronomic efficiency.