تعيين خواهش هاي اكولوژيك گونه دارويي درمنه تركي (Artemisia persica Boiss) در رويشگاه هاي طبيعي استان كرمان

Determining the ecological needs of Artemisia Persica Boiss in its natural habitats in Kerman

اين تحقيق با نگرشي بوم شناسانه، به منظور تعيين عوامل محيطي تشكيل دهنده‎ي زيستگاه هاي طبيعي و ارتباط آن‌ها با پوشش تاجي و تراكم گونه‎ي Artemisia persica Boiss در استان كرمان انجام شد. پس از تهيه نقشه رويشگاه هاي اين گونه، چهار رويشگاه معرف جهت مطالعه عوامل توپوگرافي، اقليمي، خاكي و شاخص هاي پوشش گياهي انتخاب شد. داده-هاي شيب‏ جهت و ارتفاع اين سايت ها از نقشه توپوگرافي رويشگاه ها با مقياس 25000/1 در محيط نرم‎افزاري Arc-GIS 9.3 تعيين شد. شاخص هاي دمايي و بارندگي ماهانه هر رويشگاه استخراج گرديد. مولفه هاي تراكم و فراواني درمنه تركي در رويشگاه ها با رولوه و مولفه پوشش تاجي گونه هاي گياهي با روش ترانسكت خطي- تماسي ارزيابي شدند. نمونه برداري خاك در قالب بلوك هاي به طور كامل تصادفي در هر سايت با سه تكرار از عمق 50-0 سانتي متري انجام شد و اين پارامترها با روش مقايسه‎ي ميانگين چند دامنه دانكن در محيط نرم‎افزاري SPSS مورد بررسي قرار گرفتند و در نهايت به منظور شناخت عوامل موثر مذكور بر درصد پوشش و تراكم گياه درمنه تركي از مدل رگرسيون گام به گام كمك گرفته شد. نتايج مطالعه‎ها نشان داد كه اين گونه كوهسري در طبقه ارتفاعي 3546 – 2547 متر از سطح دريا، شيب‎هاي 85/62-76/35 درصد و كليه جهت‎هاي جغرافيايي حضور دارد. ميانگين بارندگي سالانه در اين رويشگاه ها 500– 250 ميلي‎متر و دماي متوسط سالانه 9/10 – 17/5 درجه‎ي سانتي‎گراد است. خاك رويشگاه هاي اين گونه به طور عمده بسيار كم عمق و بافت آن سبك و سنگريزه دار است و از نظر برخي خصوصيت‎ها از قبيل درصد آهك، سيلت، نيتروژن و ميزان پتاسيم قابل جذب داراي اختلاف معني دار مي باشد. پوشش تاجي اين گونه 7/11 – 25/2 درصد و تراكم 2020- 423 پايه در هكتار و فراواني 90 – 58 درصد مي‎باشد. با استفاده از آناليز رگرسيون چند متغيره مشخص شد كه اين گونه در بسترهاي آبراهه هاي مناطق كوهستاني كه ميزان رس و آهك بالا و سنگريزه كم هستند، بيش‎ترين درصد پوشش و تراكم را به خود اختصاص مي دهد.

This present ecological research was carried out in an attempt to determine the environmental factors comprising the natural habitats and their relation to the canopy and density of Artemisia Persica Boiss in Kerman. After developing the maps of the habitats of this species, four well known habitats were selected for investigating the climate, the topographical and edaphical factors, and the vegetation indexes. Information regarding the slope, direction, and the height of these habitats were determined in the topographical maps (1:25000 scale) using Arc-GIS software (version 9.3). The temperature and monthly rainfall indexes were measured for each site. The parameters of density and frequency of the Artemisia Persica Boiss in the habitats were analyzed by relevee. The canopy cover parameter was investigated using the transect procedure. The soil samples were collected in each site from the 0-50 cm depth using a randomized complete blocks (RCB) design. These variables were analyzed using Duncan’s mean comparison method by means of the SPSS package. For identifying the ecological factors influencing on the canopy coverage and plant density of Artemisia Persica Boiss a stepwise regression was carried out. The results indicated that this tragocanth species grows in all of the geographical directions in areas at 2547 to 3546 meters above the sea level with 35.76-62.85 % slops. The average annual rainfall and temperature in these habitats were 250-500 mm and 5/17-10/9 C?, respectively. The depth of the soil in these habitats is usually very shallow with a light texture filled with gravel. There was a significant difference between the habitats regarding a number of parameters including the percentage of the lime, silt, nitrogen, and absorbable potassium. The canopy cover, density and frequency of this plant were 2.5-11.7%, 4232020 n/ha, and 58-90%, respectively. The regression analysis indicated that this plant had the highest canopy and density percentage in watercourses of the mountainous regions where the amount of clay and lime is very high and there is very little gravel.