مطالعه عوامل اجتماعي و فرهنگي موثر بر نگرش به هويت ديني زن مسلمان

Evaluation of the Socio-cultural Factors Influencing on the Identity of Muslim Woman

شناخت نگرش ‌موجود به هويت زن مسلمان در شرايط كنوني جامعه ايران كه از يك سو با گرايش‌هاي سكولاريستي مواجه است و از سوي ديگر در معرض افكار راديكال فمينيستي قرار دارد، مي‌تواند گامي اوليه در جهت بازشناسي و احياي هويت ديني زن مسلمان باشد. از اين رو در پژوهش حاضر كه در شهر تهران به انجام رسيده، ابتدا به شناسايي ويژگي‌هاي زن مسلمان از منظر متون ديني و صاحب‌نظران اين عرصه و سپس به توصيف نگرش شهروندان تهراني به هويت ديني زن مسلمان پرداخته شده و در نهايت عوامل موثر بر اين نگرش شناسايي و تبيين شده است. بر اساس يافته‌ها بيشترين نگرش مثبت در وهله نخست به بعد انساني هويت زن و سپس به بعد خانوادگي و بعد اجتماعي ـ اقتصادي مربوط بوده و كمترين اجماع و توافق درباره بعد سياسي هويت زن مسلمان ابراز شده است. همچنين بر اساس تحليل‌هاي دوبعدي هويت شخصي، ميزان دين‌داري، نوع ارزش‌ها و نگرش‌ها، جنسيت، وضعيت تاهل و اشتغال با متغير وابسته رابطه مستقيم و معنادار داشته‌اند. از اين رو هرچه تعريف افراد از خودشان مثبت‌تر، ميزان دين‌داري آن‌ها بالاتر، ارزش‌ها و نگرش‌هايشان سنت‌گرايانه‌تر و تحصيلاتشان بيشتر بوده، نگرش مثبت‌تري به هويت ديني زن مسلمان اظهار كرده‌اند. بر اساس نتايج رگرسيوني از ميان عوامل مورد مطالعه ابتدا «ميزان پايبندي ديني»، سپس «جنسيت»، «وضعيت تاهل»، «ميزان تحصيلات» و «هويت شخصي» به ترتيب بيشترين تاثير را بر متغير وابسته نشان داده‌اند.

In current society of Iran encountered from one hand with secularist attitudes, and on other hand with radical feminist thoughts, identifying the attitude toward the identity of Muslim woman could be the first step to recognize and revitalize the religious identity of the Muslim woman. Therefore, this research could be the first step in recognition and revival of the identity of Muslim woman. So, in the current study, we primarily tried to identify the characteristics of a Muslim woman from the perspective of Quran and religious intellectuals especially Muslim clergy and then described and explained the attitude of the studied people toward this identity. According to the findings, the most positive attitude toward the identity has been associated with the humane, familial and socio-economic aspects respectively. The least consensus has been declared on the political aspect. Moreover, according to the crosstabs, the dependent variable had direct and significant relationships with religiousness, self-identity, values and attitudes, sex, marital status and employment. So that the more religiousness, positive self-concept, traditional values attitudes and education exist, the more positive their attitudes toward the Muslim woman identity would be. According to the multivariable regression analyses, among the studied factors, at first religiosity and then sex, marital status, education amount and self-identity had respectively the most effect on the dependent variable.