ارزيابي توان اكوتوريسم و برنامه ريزي توسعه پايدار گردشگري در پارك جنگلي آبيدرسنندج با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS)

Evaluation of Ecotourism and Sustainable Tourism Development Planning in Abidar Park, Sanandaj

برنامه ريزي گردشگري طبيعي نخستين اقدام در مديريت مناطق طبيعي با رويكرد گردشگري است كه در آن عرصههاي مستعد طرح ريزي تفرجي، پهنه بندي ميشود. در اين مطالعه با هدف شناسايي و پهنه بندي گونههاي مختلف گردشگري طبيعي در پارك جنگلي آبيدر در شهر سنندج، از روش تجزيه و تحليل سيستميك استفاده شد. با استفاده از مدل تجزيه و تحليل سيستمي در سيستم اطلاعات جغرافيايي، نقشه توان تفرجي حاصل از اين مدل تهيه شد. نتايج حاصل از اين ارزيابي نشان داد كه منطقهي مورد مطالعه فاقد تفرج متمركز طبقه يك است. و بيشترين مساحت منطقه را مناطقي با توان گسترده طبقهدو تشكيل ميدهند. به منظور بررسي تاثير فاكتور اثرگذار گردشگران ،450 پرسش نامه در بين گردشگران منطقه توزيع شد. نتايج اين بررسي نشان داد كه اكثر گردشگران نيز دلايل انتخاب منطقه تفرجي مورد مطالعه را دسترسي به منابع آبي معرفي مي كنند. جهت ارتقاي مدل تجزيه و تحليل سيستمي و بررسي تاثير فاكتور منابع آبي بر طبقات مختلف تفرج حاصل از مدل سيستمي، نقشهي بافر منابع آبي تهيه شد و با نقشهي توان تفرجي حاصل از مدل سيستمي تلفيق و نقشهي توان تفرجي نهايي به دست آمد. نتايج اين ارزيابي نشان داد كه 6 درصد از مساحت منطقه، توان تفرج متمركز طبقه يك، 28 درصد از مساحت منطقه توان تفرج متمركز طبقه دو، 35 درصد مساحت منطقه توان تفرج گسترده طبقه يك و توان تفرج گسترده طبقه دو 31 درصد مساحت منطقه را در بر ميگيرد. مقايسه بين دو نقشه توان تفرجي نشان داد كه در مدل تجزيه و تحليل سيستمي، منطقه فاقد تفرج متمركز طبقهيك است. با دخالت دادن فاكتور منابع آبي 6 درصد (320/160هكتار) از مساحت منطقه داراي توان تفرج متمركز طبقه يك شده است. نتايج اين تحقيق نشان داد كه فاكتور منابع آبي، پوشش گياهي، راههاي دسترسي، فاكتورهاي فيزيكي (شيب و جهت) به ترتيب بيشترين تاثيررا بر فرايند ارزيابي توان تفرجي در منطقهي مورد مطالعه دارند. در صورتي كه در مدل تجزيه و تحليل سيستمي، پارامترهاي موثر در ارزيابي توان تفرجي به ترتيب شيب، خاك، جهت، آب، گياه و اقليم ذكر شده است. با توجه به نتايج مشخص شد كه فعاليتهاي تفرجي مورد انتظار در زون هاي گسترده، شامل مواردي همچون پياده روي، كوه پيمايي، بازديد از چشم اندازها و اسكيت روي برف و غيره است كه نياز به هيچ گونه استقرار و خدمات تفرجي به جز طراحي مسيرهاي پياده روي آن هم در شرايط خاص ندارد. اما در مناطق با زون تفرج متمركز فعاليتهاي اردو زدن، پيكنيك هاي خانوادگي وغيره نيازمند استقرار امكانات و تسهيلات مناسب گردشگري است.

Natural tourism planning is the first step in tourism approach natural resource management in which prone areas for recreational planning is zoned. Aimed to identify the different forms of tourism zoning in Abidar natural forest park in Sanandaj City, a systematic analysis method was used. We produced a recreational potential map using systematic analysis model in GIS. The results of this evaluation indicated that the study area lacks first class concentrated recreation potentiality and the maximum surface area of the study area has been consisted of the second class potentiality. To evaluate the impact of factors affecting tourists, 450 questionnaires were distributed among the tourists. The survey results indicated that most tourists have selected the area because of the access to water resources. The buffer map of water resource was prepared to promote the systematic analysis model and to assess the effect of water resources on different recreation classes of the model and it was integrated into a recreational potentiality map of system model and the final map of the recreational potentiality was prepared. The evaluation results showed that 6% of the area has first class concentrated recreational potentiality, 28 percent of the area has second class concentrated recreational potentiality, 35 percent of the area has first class discrete recreational potentiality, and the rest 31% of the area has second class discrete recreational potentiality. Comparing two recreation potentiality maps showed hat in systematic analysis model, the region does not have first class concentrated recreation place. However, scoring the water resources factor made 6% of the region earn first class concentrated recreation potentiality. The results of this survey indicated that water resources, herbal coverage, accessibility ways, and physical factors (gradient and direction) have the most effect on the evaluation process of recreation potentiality in the region as they are mentioned in order of effectiveness. While the effective parameters in recreation potentiality evaluation in systematic analysis model are gradient, soil, direction, water, plant, and climate. Based on our findings, it was found that recreational activities expected in broad zones include things like walking, trekking, visiting landscapes and snow skating, etc., which do not need to deploy and service of recreational trails, except in designing walking routes in certain circumstances. But, in areas having concentrated recreation zone, activities such as camping, family picnics, etc., require suitable facilities for establishment of tourism.