كاني شناسي، پتروگرافي و پتروژنز مجموعه آتشفشاني سهند (شمال غرب ايران)

Mineralogy, Petrography and Petrogenesis of Sahand Volcanic Suite (Northwest Iran)

در منطقه جنوب شرقي تبريز، سنگ هاي آتشفشاني سهند با سن پليوكواترنري در بخش شمال غربي زون ايران مركزي رخنمون دارند. اين مجموعه شامل سنگ هاي آذرآواري ( توف و ايگنيمبريت ) و گدازه ها ( ريوليت، ريوداسيت، داسيت و آندزيت ) است كه با مرز دگرشيب بر روي واحد هاي رسوبي با سن ميوسن قرار دارد. كاني هاي اصلي اين سنگ ها شامل پلاژيوكلاز و هورنبلند مي باشند كه در يك خميره ريز بلور و شيشه اي قرار دارند. بافت اين سنگ ها پورفيري است.كاني شناسي ناهمگن، شواهد زمين شيميايي، صحرايي و بافتي همچون بافت غربالي در پلاژيوكلازها، حاشيه هاي خليجي در تمام بلورها، زون بندي نوساني در پلاژيوكلازها، بالا بودن مقدار كوارتز نورماتيو و حضور آنكلاو هاي كاملاً گرد شده نشان دهنده اين مطلب است كه ماگماي اوليه در حين صعود، دچار تحولات ماگمايي از جمله تفريق، تبلور بخشي، هضم و آلايش شده است. در تحول ماگمايي سنگ هاي آتشفشاني سهند فرايند هاي (AFC) موثر بوده و اين مسيله با شواهد كاني شناسي و ژيوشيميايي قابل درك است. بررسي تركيب شيميايي سنگ هاي حدواسط تا اسيدي نشان مي دهد كه ماگماي تشكيل دهنده سنگ هاي ياد شده كلسيمي- قليايي است و در محدوده ماگماهاي پتاسيم متوسط قرار مي گيرند. الگوي عناصر خاكي كمياب اين سنگ ها به شدت تفريق يافته است و فاقد بي هنجاري منفي Eu مي باشد. محيط زمين ساختي اين سنگ ها در محدوده كمان هاي ماگمايي پس از برخورد و كمان هاي حاشيه قاره اي فعال قرار مي گيرد.

Southeast Tabriz, Sahand volcanic rocks with Plio-Quaternery age located in the northwest part of Central Iran. These rocks are mainly composed of pyroclastics (tuff and ignimberite) and lava flows (rhyolite, rhyodacite, dacite and andesite) that unconformably cover the Miocene sedimentary formations. The major constituent minerals include plagioclase and hornblende which is surrounded by a matrix of fine grained and glassy.Their texture are porphyritic. Heterogenous mineralogy, field and textural evidences such as sieve texture in plagioclase, resorption rims in crystals, oscillatory zoning in plagioclase, high normative quartz and rounded enclaves suggest that the primary magma undergone magmatic evolution including fractional crystallization , fractionation, contamination and magma mixing during ascending. There are mineralogical as well as geochemical evidences that AFC-type processes were involved in the evolution of the Sahand volcanic rocks. The chemistry of the felsic- intermediate volcanic rocks indicates that the parent magmas are medium-K calc-alkaline and metaluminous in nature. The volcanic rocks display highly fractionated REE patterns, with no negative Eu anomaly. Their geotectonic environment is post-collision and continental margin arcs.