بررسي وتحليل منطقي لغزش‌هاي فكري خرد عامه در ضرب‌المثل‌هاي فارسي

The Study and Analysis of Mental Errors of Public Wisdom in Persian Proverbs

گنجينه بزرگ و ماندگار امثال و حكم فارسي، سرشار از اصول و مباني معرفتي، ديني، اخلاقي وفلسفي همچنين مشتمل بر برخي از نظريه هاي علومي چون روان‌شناسي، جامعه‌شناسي، منطق، سياست و غيره است. از اين رو نبايد آنها را تنها در حوزه ادبيات بررسي كرد. بررسي جنبه‌هاي گوناگون مثل‌ها مي‌تواند افق‌هاي جديد و ابعاد تازه‌تري را برروي پژوهشگران بگشايد و موجب شود تا به اين ثروت عظيم ملي تنها به چشم آثار ادبي نگريسته نشود. در نوشتار حاضر، امثال فارسي با رويكردي منطقي بررسي شده و از آنجاكه برخي از ادب‌دوستان و ادب‌پژوهان در وادي امثال، جايگاهي براي علم منطق قايل نيستند، ابتدا بر تثبيت اين جايگاه دلايل لازم اقامه و سپس براساس اصول و قواعد منطقي، سبك‌هاي مختلف مثل‌هاي مغالطه‌آميز شناسايي شده است. نگارنده به‌هيچ‌وجه حذف مثل‌هاي غيرمنطقي را از مجموعه امثال پيشنهاد نمي‌كند به همين دليل، توصيه‌نامه منطقي تدوين مثل‌هاي فارسي ارايه خواهد شد تا تدوين‌كنندگان فرهنگ‌ها با رعايت مفاد اين توصيه‌نامه، مخاطبان را به برداشت صحيح و كاربرد درست مثل‌هاي منطقي و نيز اجتناب از كاربرد مثل‌هاي مغالطه‌آميز رهنمون سازند.‌

The great and lasting treasury of the Persian proverbs and wisdoms is full of epistemological, religious, ethical and philosophical teachings and principles. They contain the theories of other sciences as sociology, logic and politics. Therefore we must not study them only from the view point of literature. The study of other aspects will show new dimensions to the researchers who can have a different look other than merely literary works at this great national wealth. In this article I studied the proverbs by logical methods. Since some of Iranian literary researchers deny the place of logic in the proverbs, I have demonstrated this point of view then I study the irrational proverbs. It is obvious that I don’t suggest the omission of irrational proverbs, but I present and tender a logical directory to writing the proverbs, so that the writers and collectors of the proverbs observe it, and lead users to correct understanding and suitable usage in order to prevent the use of irrational and incorrect proverbs.