مقايسه مفهوم انسان در انديشه‌هاي ناصرخسرو و فلوطين

A Comparison of the Concept of Man from the Viewpoints of Nasser Khosrow and Flotin

به‌دست‌دادن تعريف جامع و دقيق از انسان دغدغه اساسي مكاتب فلسفي در فرهنگ‌هاي متفاوت است. فلاسفه و متفكران، در ادوار گوناگون، تعاريف متفاوتي از انسان عرضه كرده‌اند. آنچه در تمامي اين تعاريف درخور توجه است، تاثير فضاي فرهنگي و تاريخي بر تعاريف انديشمندان و فلاسفه هر دوره است كه از مقولات گوناگون علوم انساني و به‌تبع آن، تاثير مراودات فرهنگي ميان تمدن‌ها بر اين تعاريف است. در اين جستار، سعي شده تا با توجه به تاثيرپذيري فرهنگي ايران از فلسفه يوناني در دوران اسلامي انديشه‌هاي فلوطين، به‌مثابه ميراث‌دار گلچيني از فلسفه كلاسيك غربي، با ناصرخسرو به‌منزله متفكري ايراني و انديشمندي اسماعيلي، در مقوله انسان مقايسه و شباهت‌ها و تفاوت‌هاي انديشه‌هاي اين دو متفكر با يكديگر سنجيده شود. در يك نتيجه‌گيري كلي بايد گفت، در بيان تحليل‌هايي كه هريك از اين دو متفكر عرضه كرده‌اند عامل اصلي سامان‌بخش، فضاي فكري عصر و نياز فكري مخاطبانشان بوده است.

Giving an exact and comprehensive definition of human being has become a dominant and challenging preoccupation of different philosophical schools and cultures. Both philosophers and thinkers have offered various definitions of human being. What seems to be of significant importance in most of the definitions given is the cultural as well historical influence of different periods on social interactions. The current paper attempts to study the influence of Greek philosophy, especially the writings of Flotin, on such post-Islamic Iranian writers as Nasser Khosrow Ghobadiyani. This paper also tries to compare and contrast the ideals of these two thinkers. On the whole, what these they were mostly concerned about were the spirit of the age issues and things that the people of the period were mostly concerned with.