تحليل متون داستاني كودك با رويكردِ شعرشناسي‌شناختي

A Cognitive Approach to Surveying Child Literary Texts

يكي از ميان رشته‌هايي كه امروزه دستاوردهاي زبان‌شناسيِ‌شناختي را به كار مي‌گيرد مطالعات ادبي با رويكردِ شناختي است كه اصطلاحاً به آن شعرشناسيِ‌شناختي گفته مي‌شود. شعرشناسيِ‌شناختي به رابطه ذهن انسان با متون ادبي مي‌پردازد. در اين رويكرد، نظام ادبيات جدا از نظام زبان نيست و درك زبانِ ادبيات بر پايه دانش ما از دنياي اطراف صورت مي‌گيرد. رويكرد شناختي به ادبيات چگونگي درك رويدادها را به وسيله آنچه در اين رويكرد اصطلاحاً ذهنِ ادبي ناميده مي‌شود بررسي مي‌كند. در ميان رويكردهاي موجود نسبت به تحليل آثار ادبي، جديدترين ديدگاه براي تحليل ادبيات از منظر زبان‌شناسي، همين رويكرد شعرشناسي‌شناختي است. در تحقيق حاضر سعي بر آن است تا با استفاده از نظريه ذهن ادبي و قصه‌مدارِ ترنر (M.Turner 1996) مفهوم فرافكني قصه‌مدار توضيح و به اين پرسش پاسخ داده شود كه چگونه ذهن انسان با متون ادبي رابطه برقرار مي‌كند. تاكيد بر پيوند ذهن و زبان در نگرش زبان‌شناسي‌شناختي مويد اين نكته است كه بهترين نمونه‌ها براي تحليل‌هاي شناختي از مراحل اوليه رشد زباني به دست مي‌آيد. تحليل متون ادبيات كودك مي‌تواند شواهد با ارزشي براي شعرشناسي‌شناختي به دست دهد. بر اين اساس، در پژوهش حاضر، دو داستان كودك از كتاب‌هاي برگزيده انتخاب و بررسي شد. تحليل داده‌ها در مورد فرافكني دانش طرحواره‌اي حاكي از اين امر است كه بازنمود اين سازه‌ها در متون داستاني كودك در ايران موفق نبوده است اما، در مورد واحدهاي هم‌حوزه، نتايج تحليل با فرضيه تحقيق هم‌سويي نشان مي‌دهد.

One of the interdeciplenaries that applies cognitive linguistics is cognitive poetics. Cognitive poetics deals with the relationship between mind and literary texts. In this approach, literature is not separate from language, and understanding literature is based on our knowledge from the real world. Cognitive approach to literature studies how literary mind understands events. Present research tries to explain parabolic projection through the concept of literary and parabolic mind theory of Turner (1996) and to answer how our mind and literary texts are being related. Emphasizing on the relationship between mind and language, cognitive linguistics approach confirms that the best exemplar for cognitive analysis comes from early stages of language development. This analysis provides important evidences for cognitive poetics. Therefore in this research we selected and analyzed two child stories. Data analysis on schema projection shows that representation of these schemata in Persian child stories are below the anticipated level. But with regard to semantic fields, the research results confirm the hypotheses presented.