تحليل روند موسم‌هاي خشك و تر در شهر زنجان

سامانه‌ي اقليم، مجموعه‌اي چند بُعدي، درهم تنيده و پوياست. اين ويژگي‌ها موجب مي‌شود كه هم عوامل تغييرزا و هم نتايج تغيير، حاوي تنوع زماني – مكاني باشد. يكي از ويژگي‌هاي اقليمي كه بدين لحاظ قابل تامل است، تداوم موسم‌هاي خشك و مرطوب است. تداوم موسم‌هاي خشك و مرطوب به لحاظ شدت و فراواني رويدادهاي بارشي از اهميّت شايان توجهي برخوردارند. اين ويژگي‌ها به دليل اين كه مشخصات اقليم بارشي را منعكس نموده و نيز به لحاظ اين كه بر فراسنج‌هاي ديگر اقليمي تاثير مي‌نهند، نظر بسياري اقليم‌شناسان را به خود جلب نموده است. در تحقيق حاضر با استفاده از مشاهدات بارش روزانه‌ي شهر زنجان طيّ دوره‌ي آماري 2006-1961 و بر اساس روش‌هاي ناپارامتري، روند بيشينه، متوسط و تداوم موسم‌هاي خشك و تر براي هرسال برآورد گرديد. نتايج تحقيق نشان داد كه نمايه‌هاي مورد بررسي در هيچ يك از مقياس‌هاي زماني سالانه و ماهانه حاوي روند معني‌داري نبوده است. مقدار بارش‌هاي كم حاوي روند كاهشي معني‌دار بوده‌اند و با توجه به فقدان روند در دفعات وقوع، دفعات اين بارش‌ها و به تبع آن موسم‌هاي تر و خشك ثابت بوده است. بر اساس يافته‌هاي تحقيق معلوم شد كه چهار ماه سال (جون، جولاي، آگوست و سپتامبر) فاقد بارش هستند. بارش‌هاي احتمالي در اين چهار ماه، حاصل رويدادهاي محلي- تصادفي و نامنظم مي‌باشد. از اين رو چهار ماه ياد شده به عنوان فصل خشك زنجان به شمار مي‌آيد. بيشترين دفعات وقوع بارش مربوط به ماه‌هاي آوريل و مي است. بدين ترتيب پرباران‌ترين فصل را مي‌توان فصل بهار دانست.

Climate is a multidimensional, interacted- dynamic system. This characteristic tends to be variety effects-consequences in time and space scale. One of climatic characteristic that can exhibits climate effects-consequences is dry and wet winds. The continuity of dry and wet winds has a great importance from the view point of severity and frequency of precipitation occurrences. Since these features show the rainy climatic characteristics and affect on the other climatic parameters, has attracted the attention of some climatologists to itself. In the present research, based on the observations of daily precipitation in Zanjan city during 1961-2006 and based on non-parametric technique, the trends of maximum mean and continuation of dry-wet winds were estimated for each year. The results of this research showed that the study indices at each of yearly and monthly time scales had no meaningful trend. Low precipitations had a meaningful decreasing trend and with respect to the lack of trend in occurrence times, the number of these precipitations and consequently dry and wet winds were constant. Based on the study results, it was cleared that four seasons means (June, July, August and September) has no precipitation. Possible precipitation in these four months, are the results of local-accidental and irregular events. So these four said months are considered as the dry seasons of Zanjan city. The most frequent of precipitations are related to April and May, therefore spring has the most precipitation.