مطالعه‌ي اثر خشكسالي بر روي پوشش گياهي با استفاده از تصاوير سنجنده‌ي MODISمورد: استان كردستان

يكي از مهم‌ترين پيامدهاي خشكسالي، كاهش مقدار پوشش گياهي است. با كاهش پوشش گياهي، شرايط محيطي براي بروز مشكلات مختلف نظير فرسايش خاك، افزايش ميزان رواناب سطحي و خطر بروز سيل و... فراهم مي‌شود. بر اين اساس، ارزيابي اثرات خشكسالي بر روي پوشش گياهي از اهميّت زيادي برخوردار است. در اين رابطه، استفاده از روش‌هاي سنجش از دور انعكاسي، جهت ارزيابي اثرات خشكسالي، به عنوان يكي از كارآمدترين روش‌ها شناخته شده است. در اين مطالعه، به منظور بررسي اثر خشكسالي بر روي پوشش گياهي در استان كردستان، از داده‌هاي هواشناسي و سنجش از دور استفاده شده است. در ابتدا، شاخص بارندگي استاندارد (SPI)، براي 6 ايستگاه هواشناسي استان، طيّ سال‌هاي 2009-2000 محاسبه گرديد. در مرحله‌ي بعد، بر اساس 40 تصوير برگرفته از سنجنده TERRA/MODIS 16 روزه، در ماه‌هاي آگوست، سپتامبر، اكتبر و نوامبر، شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گياهي (NDVI) محاسبه شد. با در نظر گرفتن اين شاخص، پوشش گياهي منطقه به 6 گروه طبقه‌بندي شده و مساحت هر كدام از طبقات نيز محاسبه شد. در نهايت دو شاخص SPI و NDVI مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه بين ميانگين شاخص‌هاي SPI و NDVI، همبستگي بالايي(77/0+ ) در سطح معناداري 01/0 وجود دارد و با كاهش تقريباً 20/0- از ميزان شاخص ،SPI به طور متوسط 2/1 درصد (معادل350 كيلومترمربع) سطح پوشش گياهي ضعيف افزايش مي‌يابد.اين ميزان كاهش براي شاخص NDVI تقريباً معادل 01/0 مي‌باشد. نتايج حاصل از محاسبه شاخص SPI، نشان داد كه در سال‌هاي 2001 و 2008 خشكسالي متوسط در استان كردستان رخ داده است محاسبه شاخص NDVI در اين دو سال نشان داد كه ميزان پوشش گياهي ضعيف به طور قابل محسوسي افزايش يافته است (به ترتيب با 6/80% و 6/76% ) درحالي كه در سال 2007 به عنوان سال تقريباً نرمال، ميزان پوشش گياهي ضعيف بر مبناي شاخص NDVI ، حدود 7/69% محاسبه گرديد. مقايسه بين سال‌هاي 2001 با 2007 (تغيير تقريباً 11درصدي پوشش گياهي ضعيف )، به خوبي نشان‌دهنده‌ي اثر خشكسالي بر روي پوشش گياهي در استان كردستان است.

One of the most important consequences of drought is reducing the amount of vegetation cover. Due to the Reduction of vegetation, the environmental conditions will be provided for the appearance of various problems such as soil erosion, surface runoff and increasing the flood risk and ….. Accordingly, evaluation of drought effects on vegetation cover is very important. In this regard, the use of reflective remote sensing techniques to evaluate the effects of drought has been known as one of the most efficient methods. In this study, to evaluate the effect of drought on vegetation in Kurdistan province, meteorological data and remote sensing techniques have been used. Firstly, the standard precipitation index (SPI) for six Meteorological Stations during the years of 2000-2009 was calculated. Next, based on 40 sensing images from TERRA / MODIS 16-days, in months of August, September, October and November, the normalized difference vegetation index (NDVI) was calculated. With regard to this index, vegetation area was classified into 6 groups and the area of each class was calculated. Finally, SPI and NDVI indices were compared. The results of this study indicate that between the mean indices SPI and NDVI, high correlation (+ .77) with 0.01 significant level, are existing and reducing the amount of SPI index approximately -0.20, averaged 1.2 percent (equivalent to 350 kilometers) poor vegetation cover increases. The rate of decline for the NDVI index, is approximately 0.01. Results obtained from the index SPI, showed that in 2001 and 2008 the moderate drought occurred in the province of Kurdistan. NDVI index calculated in the two years showed that poor vegetation cover, noticeably increased (respectively 80.6% and 76.6%) while in 2007 almost as a normal year, the amount of poor vegetation based on NDVI index, approximately 69.7% was calculated. Comparison between the years 2001 to 2007 (approximate change of 11 percent poor vegetation), well represents the effect of drought on vegetation in the province of Kurdistan.