مقايسه روش هاي غني شدگي عناصر سنگين فلزي در محيط هاي رسوبي جنوب خزر، مطالعه موردي تالاب انزلي

Comparison of enrichment methods of heavy metal pollution studies in south of the Caspian sea sedimentary environment: Case study of anzali wetland

به منظور ارزيابي آلودگي در محيط هاي رسوبي روش هاي متعددي وجود دارند و فاكتور غني شدگي يكي از مفيدترين اين روش هاست. در اين تحقيق پس از تقسيم تالاب انزلي به چهار بخش آبكنار، سياه كيشم، هندخاله و بخش شرقي(شيجان)، از رسوبات تالابي مغزه برداري صورت گرفت. سپس غلظت عناصراصلي و فرعي در هر نمونه بوسيله روش ICP-MS اندازه گيري شد و پس از آن حد زمينه فلزات سنگين Cd ,Cu ,Pb, Zn به روش هاي متفاوت تعيين گرديد. اين روش ها شامل استفاده از غلظت عناصر مورد نظر در ليتولوژي هاي موجود در منطقه، استفاده از غلظت ميانگين در نمونه هاي برداشت شده، نرماليز كردن توسط آلومينيم، انتخاب مقدار ميانگين جهاني عناصر، استفاده از غلظت فلزات سنگين دراستاندارد 3050 EPA و استفاده از غلظت عناصر در خاك هاي حاشيه تالاب به عنوان حد زمينه مي باشد. در مرحله بعدي فاكتور غني شدگي براي هر يك از چهار عنصر Cd, Cu, Pb, Zn به وسيله تقسيم غلظت آنها بر حد زمينه تعيين گرديد. نتيجه مقايسه بين روش هاي مختلف تعيين فاكتور غني شدگي آلاينده ها نشان داد كه روش نرماليز كردن به وسيله عنصر آلومينيم به دليل تحت تاثير نبودن اين عنصر با فعاليت هاي انساني، مناسب ترين روش محاسبه فاكتور غني شدگي براي رسوبات اين تالاب بوده است. بنابراين، استفاده از اين روش براي ارزيابي آلودگي هاي فلزات سنگين در محيط هاي رسوبي جنوب درياي خزر توصيه مي شود.

In order to evaluate pollution of sedimentary environment, there are several different methods, among wich enrichment factor could be the most useful one. Therefore, in this research, the Anzali Wetland was divided into four different sections namely,Abkenar, Siakishom, Hendekhale and eastern section(Shijan) and then sediment corings were done for them. Afterward, concentration of main and subsidiary elements were determined using ICP-MS. Then the background levels of Cd ,Cu, Pb, Zn were determined with different analytical methods. These methods were, use of concentration of elements in their lithology background, use of concentration in the collected sampled cores, normalization by Aluminum content, use of world mean concentration, use of EPA3050 standard and use concentration of elements in the soils of the wetland as background level. In the next step, the enrichment factors of Cd, Cu, Pb, Zn elements calculated by diving into the background level concentration. The results showed that enrichment factor which is used Aluminum as the normalization factor was the most suitable for sediments of this wetland. Therefore, use of this method is recommended for future heavy metal pollution study of this and the similar sedimentary systems of the Caspian Sea coastal zones.