ارزيابي خطر و خسارت زمين لغزش در حوضه آبخيز چهل چاي، استان گلستان

Assessment of landslide hazard, risk in Chehel - Chay Watershed, Golestan Province, Iran

در اين تحقيق كارآيي سه مدل آماري، دومتغيره تراكم سطحي وزني AHP (مدل نيمه كمي)، رگرسيون چندمتغيره گام به گام و رگرسيون چندمتغيره لجستيك (مدل هاي كمي) در حوضه آبخيز چهل چاي استان گلستان مورد مقايسه قرار گرفت تا پس از تهيه نقشه خطرات زمين لغزش و انتخاب مدل برتر، نقشه خسارت آن نيز تهيه گردد. نقشه پراكنش زمين لغزش هاي منطقه با تفسير استريوسكپي عكس هاي هوايي و بازديدهاي ميداني تهيه گرديد. سپس نه عامل كليدي و موثر شامل ارتفاع، شيب، جهت، سنگ شناسي، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، كاربري اراضي و ميزان بارش انتخاب گرديد. پتانسيل خطر زمين لغزش با استفاده از سه مدل تهيه گرديد. تفاوت بين كلاس هاي خطر مدل ها با آزمون كاي اسكوير، ميزان توافق نقشه هاي خطر با شاخص كاپا و ارزيابي صحت مدل ها با شاخص جمع كيفيت (QS) مقايسه گرديد. نقشه خسارت با تركيب نقشه هاي شدت خطر، فراواني عناصر و درجه آسيب پذيري عناصر براساس معادله ريسك تهيه شد. نتايج نشان داد كه در همه مدل ها تفاوت فراواني در سطح احتمال 1 درصد معني دار بوده و تفكيك بالايي بين كلاس هاي خطر وجود دارد. و همچنين شاخص كاپا بين صفر تا 2/0 متغير بوده كه نماينده تطابق ناچيز بين آنها است. مدل آماري دومتغيره وزني AHP با QS برابر با 622/3 به عنوان مدل برتر براي حوضه انتخاب گرديد. 75/7 درصد از سطح حوضه مورد تحقيق در كلاس خسارت زياد و 37/5 درصد در كلاس خسارت خيلي زياد قرار دارد.

In this study applicability of three landslide hazard zonation models including weighted density area bivariate statistical model (semi-quantitative model), multivariate stepwise regression model and logistic multivariate regression model (quantitative models) have been compared for the Chehel_Chai watershed in Golestan province to prepare risk map based on the hazard map of superior model. Landslide distribution map of the study area was prepared using air photos interoperation and field studies. Then nine parameters including elevation, slope, aspect, lithology, distances from fault, stream and road, land use, and annual precipitation were chosen as landslide effective factors. Potential landslide hazard maps were provided using three models. Chi-square test was used to analyze difference between hazard classes of models. Kappa index was used to compare the conformity rate of the hazard maps. Qs index was also used for evaluation of models accuracy. Hazard map, elements at risk map and vulnerability map were used in the preparation of risk map Results show that measured Chi-square statistics is statistically significant at 99% of confidence interval, and there is an appropriate differentiation among landslide hazard classes. Kappa index between hazard maps of models vary between 0 to 0.2, indicating that there is a slight conformity between them. Weighted bivariate statistical model has been identified as the superior model for Chehel_Chai watershed with Qs equal to 3.622. According to the risk map 7.67% of the study area is in high class and 5.37% of the area placed in very high Class.