شبيه سازي آبخوان دشت همدان - بهار و بررسي سناريوهاي مديريتي با استفاده از مدل PMWIN

Simulation of Hamedan- Bahar aquifer and investigation of management scenarios by using PMWIN

در سال هاي اخير، منابع آب زيرزميني دشت همدان- بهار به دليل بهره برداري بيش از حد مجاز، با افت شديدي مواجه شده است، به طوري كه در سال هاي 1370 تا 1388 به طور متوسط سالانه 84/0 متر افت داشته است. در اين تحقيق با هدف مطالعه و بررسي تاثير عمليات مديريتي بر وضعيت آبخوان دشت مذكور، تغييرات سطح ايستابي با استفاده از مدل PMWIN در يك دوره دو ساله (سال1384 الي 1386) با 24 دوره تنش، شبيه سازي و مدل در دوحالت ماندگار و غير ماندگار واسنجي شد. سپس، مدل در يك دوره 12 ماهه (مهر 86 تا شهريور 87) مورد صحت سنجي قرار گرفت. مقادير جذر ميانگين مربعات در دوره واسنجي و صحت سنجي به ترتيب 2/1 و 5/1 بدست آمد. بعد از اطمينان از دقت مدل بدست آمده، از آن به منظور بررسي گزينههاي مختلف مديريتي استفاده شد. به منظور پيش بيني وضعيت آينده آبخوان دو گزينه ادامه روند فعلي بهره برداري بدون افزايش بارش و گزينه ادامه روند فعلي بهره برداري با افزايش 20 درصدي در ميانگين بارش متوسط، تدوين و مدل مجددا براي پنج سال آينده (سال 1388 تا 1393) اجرا شد. نتايج بيانگر اين است كه در صورت ادامه روند فعلي برداشت از آبخوان حتي در صورت افزايش بارش، در دوره پنج ساله پيش بيني، سطح ايستابي همچنان افت خواهد داشت. بررسي سه گزينه حذف چاههاي غيرمجاز، تغيير الگوي كشت و تغيير شيوه آبياري، حاكي از تاثير مثبت اين عمليات بر وضعيت آينده آبخوان ميباشد. از اين ميان گزينه تغيير شيوه آبياري به دليل صرفه جويي در مصرف آب، به ميزان 141ميليون مترمكعب در سال، بيشترين تاثير را بر كاهش ميزان افت سطح تراز آبخوان در آينده خواهد داشت.

Increasing demands for water and water shortage with low precipitation in Hamedan –Bahar plain have increased the rate of water consumption especially from ground water, during past 20 years, water table have decreased 0.84 meter, every years. In this research for evaluating management scenarios on condition of aquifer in future years, PMWIN model was used. Water fluctuations of 20 piezometric wells for two water years (2004-2006) were simulated. Model was calibrated in steady and unsteady states and then, the model was validated for one year (2007). Testing two scenarios on condition of aquifer during 5 years (2008-2013) that were, continuation of current utilization of ground water without increase of long term average precipitation and continuation of current utilization with 20% increase in average precipitation, shows that, if the current condition continued, as this way, more depletion of water table will occur in the future even with increase of precipitation. Other three proposed scenarios are: omit of unauthorized wells, changing cultivation pattern, and changing irrigation method. Evaluating the results of these scenarios shows positive influence on water fluctuation during future and cause decrease of water depletion. Among these, changing cultivation pattern have the most influence because of greatly volume of water that saving in this scenario.