تحليلي بر ساختار زباني غالب در گزيده‌اي از مثل‌ها و تعبيرهاي كنايي فارسي

An Analysis of Covert Linguistic Structure Expressed in Selected Persian Proverbs and Expressions

نظر به اين‌كه، در غالب متون جامعه‌شناسي در حوزه فرهنگ، بر اهميت زبان به‌عنوان كليدي‌ترين عنصر نمادين غير مادي فرهنگ تاكيد شده است، بررسي ساختار كلامي مستتر در گزيده‌اي از مثل‌ها و تعبير‌هاي كنايي فارسي به‌مثابه مطالعه‌اي در حوزه فرهنگ شفاهي توجيه مي‌گردد. در مقاله حاضر، بررسي صورت بلاغي، نحوه خطاب، و شيوه بيان مثل‌ها و تعبير‌هاي كنايي فارسي محور‌هاي اساسي مورد توجه درخصوص شناسايي ساختار زباني در نظر گرفته شده است. روش تحقيق به‌كاررفته در پژوهشي كه مقاله مزبور برگرفته از آن است كمي و شيوه گردآوري اطلاعاتْ تحليل محتوا است كه يكي از متداول‌ترين شيوه‌ها در حوزه شناسايي هويت آثار ادبي است. اين پژوهش از نوع اكتشافي است و فرضيه‌اي را به آزمون نمي‌گذارد. هدف اين پژوهش، تمركز بر بعد كلامي گزيده‌اي از مثل‌ها و تعبير‌هاي كنايي است كه در آثار مكتوب انديشمندان مختلف گردآوري شده است؛ هرچند ممكن است امروزه برخي از اين مثل‌ها ديگر به‌كار برده نشوند و با اصطلاحات ديگري جايگزين شده باشند. يافته‌هاي تحقيق، كه ادعاي تعميم آن‌ها وجود ندارد، حاكي از آن است كه صورت بلاغي تعبير كنايي، نحوه خطاب غير مستقيم به انسان، و شيوه بيان عاطفي بارزترين نمود ساختار كلامي در مثل‌ها و تعبير‌هاي كنايي مورد بررسي‌اند. افزون‌بر اين، مورد اخير ـ عاطفه‌گرايي ـ فصل مشترك يافته‌هاي ساختار كلامي با يافته‌هاي اين پژوهش در دو بعد ديگر آن، يعني بعد ارزشي و بعد نگرشي است. اين يافته را چنين مي‌توان تعبير كرد كه تحليل و فهم ساختار زباني در متن فرهنگي و شرايط خاص اجتماعي، يعني فضاي گفتماني سرشته در آن، توليد و دريافت مي‌شود.

Since language is one of the main non material cultural elements, therefore, a study of linguistic structure carried in selected Persian Proverbs and expressions can be useful for understanding a part of oral cultural elements. The present article explores the rhetorical forms, types of addresses and manners of expression of selected Persian proverbs and expressions. The research method is quantitative content analysis. This is an exploratory kind of research, whose aim is emphasis on linguistic dimension of some selected proverbs taken from some written anthologies by others. The findings show that the dominant pattern of rhetorical form is expression, the address form is indirect and the type addressing is emotional. Affectiveness is found that is the common element of all three linguistic, attitudinal an evaluative dimension of selected Persian proverbs and expressions. All that means the comprehension of linguistic structure is produced and understood through discourse analysis.