نقدي بر روش ايضاح مفاهيم در فلسفه‌ي علم:مطالعه‌ي موردي مفهوم وحدت‌بخشي

A Critique of the Method of Explication of Concepts in Philosophy of Science:the Case of the Concept of Unification

روش ايضاح مفاهيم كارنپ بر اين اساس پيشنهاد شد كه وظيفه‌ي فيلسوف علم ابهام زدايي از مفاهيم مبهم علمي و غيرعلميِ موجود در زبان علم و جايگزيني آنها با مفاهيمي روشن و بي‌ابهام است. نقد‌هاي فيلسوفاني مانند استراسون، كواين، و پوپر باعث آن شد كه كمتر فيلسوف علمي آشكارا از روش كارنپ حمايت كند هرچند كه بخش بزرگي از فلسفه‌ي علم كماكان خود را وقف اين روش كرده بود. در سال‌هاي اخير برخي از فيلسوفان علم آشكارا به دفاع از پروژه‌ي كارنپ پرداخته‌اند. در نوشته‌ي حاضر به جاي پرداختن به استدلال‌هاي له و عليه اين روش، مفهوم «وحدت‌بخشي» به عنوان نمونه انتخاب شده است و نشان داده مي‌شود هيچ‌كدام از تلاش‌هايي كه در جهت ايضاح آن به كار گرفته شده به جايگزيني اين مفهوم با مفاهيمي روشن و بي‌ابهام نيانجاميده است. دعوي مقاله اين است كه وظيفه‌ي اصلي فيلسوف علم نه درگير شدن در زبان‌كاوي‌هاي بي‌حاصل، بلكه پرداختن به مسايل واقعي موجود در برنامه‌هاي پژوهشي علمي است.

Carnap’s method of explication of concepts proposed based on the idea that the main responsibility of philosopher of science is the clarification of vague scientific and unscientific concepts in the language of science and replacement of them by “crystal clear” ones. The critiques of philosophers like Strawson, Quine, and Popper caused most philosophers of science not to openly endorse Carnap’s method of explication, even though an important part of their philosophical works devoted to his project. In recent years, some philosophers of science have fully defended the method of explication. Instead of criticizing the arguments of these philosophers, this paper criticizes the products of applying the method of explication on one important concept of philosophy of science, “unification”. It has been shown that the efforts of philosophers of science in offering an explication for this concept have been futile.