بررسي تاثير تغييرات كاربري اراضي بر وقوع سيلاب ها در حوضه صوفي چاي

The Study of the Effects of Landuse Changes on Flood Occurrence in Sofi Chai Basin

چكيده اين مطالعه با هدف بررسي اثرات تغييرات كاربري اراضي بر وقوع و افزايش سيل در حوضه صوفي چاي مراغه صورت گرفته است. منطقه مورد مطالعه با مساحت 250 كيلومترمربع مناطق بالادست حوضه سد علويان را تشكيل مي دهد. سيلاب هاي منطقه براساس مقايسه آمار دبي روزانه ايستگاه دبي سنجي تازه كند با سيل مبنا محاسبه شده است. در اين تحقيق سيل مبنا براساس برازش مدل هاي مختلف توزيع احتمالي بر داده هاي حداكثر سالانه و محاسبه سيل با دوره بازگشت دو ساله بعد از انتخاب مناسب ترين مدل توزيع احتمالي بر مبناي ميزان RSS محاسبه شده است. يافته هاي اين تحقيق نشان مي دهدكه تعداد وقوع و تداوم سيلاب هاي منطقه در دهه اخير كاهش يافته است. تغييرات پوشش گياهي به صورت آشكارسازي تغييرات كاربري اراضي براساس تفسير رقومي تصاوير ماهواره اي چندزمانه با استفاده از روش شي گرا بوده است. نتايج اين بررسي نشان داد كه تغييرات كاربري منطقه به صورت تغيير در الگوي كشت و تبديل كاربري اراضي در جهت مثبت آن بوده است. مدل هيدرولوژيكي HEC-HMS براي شبيه سازي بارش-رواناب و نشان دادن تاثير تغييرات پوشش گياهي حوضه بر افزايش و يا كاهش سيلاب ها درحوضه بكار گرفته شده است. شبيه سازي مدل هيدرولوژيكي HEC-HMS براي مقادير CN سال هاي 2005 و 2000 كاهش 36 درصدي دبي سيلابي در دهه اخير را نشان مي دهد. ناگفته نماند احداث حجم قابل توجهي از عمليات سازه اي در قسمت هايي از حوضه در كاهش رواناب هاي سطحي و ذخيره آنها نقش عمده اي داشته است.

The Study of the Effects of Landuse Changes on Flood Occurrence in Sofi Chai Basin Abstract The present work aims to assess the effects that landuse change has induced on the flood frequency regime. Study area covers upstream of Alavian Dam (250 km2) in the Sofi Chai basin. The torrential periods (in terms of flood event frequency and duration) has been carried out by comparing each daily discharge with the base flood. Here, the base flood (flood with 2 years return period) was calculated from maximum annual discharge based on fitting various distribution models, and then the best fit model was chosen by considering RSS criteria. The results indicate that flood events and their duration tended to be abated on the last decade. In this research, landuse/cover changes have been detected by interpretation of remotely sensed data based on object oriented method. The results indicated that the positive changes of crop patterns (overdeveloping of orchards as well as dry farming increasing) were occurred in the study basin. HEC-HMS model was applied for simulation of rainfall-runoff process and assessment of the effects of landuse changes on the flood frequency. HEC-HMS simulated results based on corresponding CN derived from 2000 to 2005 satellite images show 36% abated of flood event respectively. It should be noticed that the construction of a part of mechanical watershed management operations can reduce the flood events by reserving the surplus runoff.