بررسي ارتباط بين ريسك مبتني بر اطلاعات حسابداري و ريسك مبتني بر اطلاعات بازار شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران (1378-1384)

The Survey Of Relationship Between Accounting Data And Market Data-Based Risks In Tehran Stock Exchange (1999-2005)

سرمايه‌گذاري يكي از موارد ضروري و اساسي در فرايند رشد و توسعه اقتصادي هر كشور است. سرمايه‌گذاران سعي مي‌كنند منابع مالي خود را در جايي سرمايه‌گذاري كنند كه بيشترين بازده و كم‌ترين ريسك را داشته باشد. طبيعي است در اين جهت توجه ويژه‌اي به ريسك سرمايه‌گذاري دارند. بدين ترتيب، يكي از عمده‌ترين مسايل دراين ارتباط، تعيين مقدار ريسك در هر سرمايه‌گذاري است. يكي از مباني اساسي براي محاسبه ريسك سيستماتيك، استفاده از اطلاعات سيستم حسابداري مي‌باشد. به همين جهت شناخت ارتباط بين ريسك سيستماتيك و اطلاعات حسابداري از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. بنابراين هدف اصلي اين مقاله بررسي ارتباط بين ريسك مبتني بر اطلاعات حسابداري و ريسك مبتني بر اطلاعات بازار شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در راستاي اين هدف، ضمن اين كه ارتباط تيوريك بين اهرم مالي و عملياتي كه به عنوان نمادهايي از ريسك مبتني بر اطلاعات حسابداري انتخاب شده‌اند با ريسك سيستماتيك (ريسك مبتني بر اطلاعات بازار) بيان گرديده است، به منظور آزمون عملي ارتباط اهرم مالي و عملياتي با ريسك سيستماتيك، تعداد 44 شركت از 16 صنعت با استفاده از نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي كه اطلاعات مورد نياز براي دوره 7 ساله مورد تحقيق (78-84) در مورد آنها قابل دسترسي بود انتخاب شدند. جهت آزمون فرضيه‌ها از تكنيك‌هاي آماري ضريب همبستگي پيرسون و رگرسيون چند متغيره بهره گرفته شد و نهايتا معنادار بودن الگوها با استفاده از آماره‌هاي T و F مورد آزمون قرارگرفت. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه بين ريسك مبتني بر اطلاعات حسابداري و ريسك مبتني بر اطلاعات بازار رابطه معناداري وجود دارد. بنابراين بر اساس نتايج اين تحقيق به سرمايه‌گذاران، كارشناسان و تحليلگران بازار بورس تهران پيشنهاد مي‌شود كه در ارزيابي ريسك سيستماتيك شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، متغيرهاي اهرم عملياتي و اهرم مالي را در نظر بگيرند.

The main purpose of this survey is to study the association between accounting data and market data–based risks in Tehran Stock Exchange. Regarding to this purpose, 44 companies from 16 industries were selected using random sampling in which the necessary information was available for a 7-year period of research (1999-2005) on them. Then, the relation of 2 independent variables (operational leverage and financial leverage) which were selected as symbols of accounting data-based risk were tested with market data-based risk (systematic risk) as the dependant variable in the registered companies in Tehran Stock Exchange. In order to test the assumptions, we used statistical techniques of co-efficient of correlation of Pierson & multi –variable regression and finally, the meaningfulness of models was accomplished by T and F statistics. The results of research show that in the multi – variable regression level, there is a meaningful correlation between accounting data and market data-based risks. This proves that in Iran, accounting historical data is reflected in stock market prices. Therefore, according to results of this survey, we suggest the investors, experts and analysts of Tehran stock exchange to consider the variables of operational leverage and financial leverage in assessing systematic risk of registered companies in Tehran stock exchange.