بررسي مكانيزم «حجم مبنا» در بورس تهران و معرفي «مظنه قيمت» در بورس توكيو به‌عنوان مكانيزم جايگزين

Study Of "Base Volume" Mechanism In Tehran Stock Exchange And Suggesting "Special Quote" In Tokyo Stock Exchange As A Substitute Mechanism

در بازارهاي مالي توسعه يافته براي مقابله با تغييرات غيرمنطقي قيمت سهام عموماً رويه‌هايي در نظر گرفته شده كه در صورت بروز تغييرات زياد در قيمت سهام به اجرا در مي‌آيند و به صورت خودكار جريان معاملات را متوقف مي‌نمايند. بحران مالي آسيا در اكتبر 1997 و رويدادهاي مالي و سياسي زياد اخير، توجه بيشتر را در قبول اثربخشي مكانيزم‌هاي متوقف‌كننده بازار به دنبال داشته است. دو نوع از معروف‌ترين متوقف‌كننده‌هاي خودكار شامل حد نوسان قيمت سهام و توقف معاملات مي‌باشند. در بورس تهران براي جلوگيري از نوسانات شديد قيمت سهام، مكانيزمي به نام حجم مبنا مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين مقاله با تشريح ضرورت وجود يك مكانيزم محدودكننده قيمت سهام در بورس تهران، كارايي حجم مبنا از لحاظ تاثيراتي كه اين مكانيزم بر حجم معاملات شركت‌ها بر مبناي اندازه آنها داشته مورد ارزيابي قرار گرفته است. بر طبق نتايج حاصله پس از اجراي اين مكانيزم،نوسانات قيمت سهام در شركت‌هاي كوچك افزايش يافته بود؛ همچنين افزايش نوسانات قيمت سهام همراه با افزايش حجم معاملات بوده‌است. در ضمن با توجه به شباهت بورس اوراق بهادار تهران و توكيو در نبود بازار سازان، به‌عنوان يك جايگزين براي حجم مبنا به معرفي مكانيزم كنترلي نوسانات قيمت سهام (مظنه قيمت) در بورس اوراق بهادار توكيو پرداخته شده است.

In developed financial markets, there are generally some policies to encounter volatile fluctuations in stock prices that can block the trading progress automatically. The financial crisis in Asia in 1997 and the recent financial and political events have drawn attention to the acceptance of effectiveness of such controlling mechanisms. Price limitation and trade halt are two kinds of these automated stoppers. Tehran Stock Exchange uses a mechanism called "base volume" to prevent from violent fluctuations in stock prices. In this article we have evaluated the necessity of existence of a stock price restricting mechanism in Tehran Stock Exchange and efficiency of base volume and the effects of this mechanism on the volume of the company transactions based on their size. The results indicated that stock price fluctuations had increased in small companies after performing this controlling mechanism and stock price fluctuations were accompanied by an increase in trade volume. Also due to the similarity between Tehran and Tokyo Stock Exchange in having not market makers, a control mechanism have been introduced for stock price fluctuations in Tokyo Stock Exchange called "Special quote", which can be considered as a substitute for " base volume".