معادل واحد دامي و انرژي مورد نياز روزانه گوسفند نژاد كبوده در مراتع ييلاقي و قشلاقي استان فارس

Animal Unit Equivalent (AUE) and daily energy requirement for Kabodeh breed sheep grazing on lowland and highland rangelands of Fars Province

به منظور محاسبه ظرفيت چرايي مرتع براساس نيازمنديهاي غذايي دام، ‌استفاده از واحد دامي مشترك به جاي انواع دام ضرورت دارد. بنابراين يكي از نيازهاي پايه در برنامه ريزي و بهره برداري بهينه از مراتع و دستيابي به عملكرد دام در سطح مطلوب، تعيين وزن دام غالب در هر منطقه و ضريب تبديل آن نسبت به واحد دامي كشور مي باشد. در اين تحقيق؛ وزن گوسفند نژاد كبوده و ضريب تبديل آن نسبت به واحد دامي كشور تعيين شد. بدين منظور 2 گله از ميان گله هاي موجود در مراتع مورد چراي اين نژاد انتخاب شدند. در هر گله؛ 15 راس ميش3 ساله، 15راس ميش4 ساله، 5 راس قوچ 3 ساله و 5 راس قوچ 4 ساله انتخاب كه در ييلاق و قشلاق وزن آنها اندازه گيري شد. در ييلاق علاوه بر اين تعداد، 10 راس بره 3 ماهه و 10 راس بره 6 ماهه نيز وزن كشي شد. ميانگين وزن ميش هاي بالغ (سه و چهار ساله) به عنوان وزن گوسفند نژاد كبوده مورد توجه قرار گرفت. بر اساس نتايج بدست آمده؛ وزن گوسفند نژاد كبوده، 86/0± 66/52 كيلوگرم و معادل واحد دامي ميش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه اين نژاد نسبت به واحد دامي كشور، به ترتيب 07/1، 60/1، 38/0 و 51/0 محاسبه شد. ميزان انرژي متابوليسمي مورد نياز روزانه گوسفند نژاد كبوده براساس معادله پيشنهادي ماف (MAFF, 1984) در حالت نگهداري و در شرايط چرا در مرتع و با مد نظر قرار دادن خصوصيات فيزيكي مراتع مورد مطالعه، فواصل آبشخور، پراكنش گياهان و اعمال ضريب افزايشي، در هنگام چرا در مراتع قشلاقي برابر 89/9 مگاژول و در مراتع ييلاقي برابر 60/10 مگاژول محاسبه گرديد. مقدار علوفه لازم براي تامين نياز روزانه گوسفند نژاد كبوده با توجه به كيفيت علوفه مراتع قشلاقي و ييلاقي مورد مطالعه در مرحله رشد كامل به ترتيب 98/1 و80/1 كيلوگرم علوفه خشك برآورد گرديد.

Information on animal requirements is essential to calculate rangeland grazing capacity. Therefore, animal weight and animal unit equivalent (AUE) of each breed should be determined independently. In this research, live weight of Kabodeh sheep was determined based on average live weight of 3 and 4 years old ewes. For this purpose, two herds of Kabodeh breed were selected. In each herd, 15 three–year-old ewes, 15 four-year-old ewes, 5 three-year-old rams, 5 four year-old-rams, 10 three-month-old lambs and 10 six-month--old lambs were selected. They were weighed two times including at the time of grazing season in lowland and highland rangelands. For determination of dry matter requirement, forage quality was taken into consideration. According to the results, animal weight for herds (three and four years old ewe) was 52.66±0.86 kg. Therefore, animal unit equivalent (AUE) for rams, ewes, 3 and 6-month-old lambs were 1.07, 1.66, 0.38 and 0.51, respectively. According to MAFF equation (1984), daily metabolizable energy requirement for maintenance condition was calculated 9.89 and 10.60 Mj (including that multiplied by 1.4 and 1.5) by considering condition of rangelands and distances from watering points and plant density in lowland and highland rangelands. Dry matter requirement was calculated 1.98 and 1.80 kg based on forage quality in lowland and highland rangelands.