ارزيابي شدت بيابان زايي با معيار فرسايش بادي با استفاده از مدلهاي FAO-UNEP و MICD در منطقه زهك سيستان

Evaluation of desertification intensity with wind erosion criterion using MICD and FAO-UNEP models in Zahak region of Sistan

به منظور ارزيابي و تهيه نقشه بيابان زايي تاكنون تحقيقات بسيار زيادي در داخل و خارج كشور انجام شده كه منجر به ارايه مدل هاي منطقه ا ي فراواني شده است. به منظور ارزيابي وضعيت فعلي شدت بيابان زايي محدوده اي با وسعت 88350 هكتار در منطقه زهك سيستان در نظر گرفته شد. در اين تحقيق ابتدا براساس تلفيق اطلاعات مربوط به نقشه هاي توپوگرافي، زمين شناسي، عكس هوايي و بازديد هاي صحرايي، منطقه مورد مطالعه به 11 رخساره تفكيك گرديد كه هر رخساره ژيومورفولوژي به عنوان واحد اصلي ارزيابي وضعيت فعلي بيابان زايي مورد توجه قرار گرفت. با توجه به تجزيه تحليل و تلفيق دو روش FAO-UNEP و MICD كه از مطرح ترين مدلهاي بيابان زايي در خارج و داخل كشور محسوب مي شوند، تلاش گرديد تا شاخصهاي موثر مبتني بر فرسايش بادي براساس نوع كاربري اراضي شناسايي و مناسبترين آنها انتخاب شوند و در قالب يك مدل منطقه اي ارزيابي بيابان زايي و با توجه به ارزش عددي هر يك از شاخصها در هر واحد كاري و سپس در كل منطقه مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرند. درنهايت وضعيت فعلي شدت بيابان زايي منطقه با تاكيد بر معيار فرسايش بادي در چهار كلاس ناچيز و كم، متوسط، شديد و بسيار شديد برآورد گرديد. نتايج بدست آمده از اين تحقيق، نشانگر آن است كه عرصه مورد مطالعه از نظر شدت بيابان زايي در حدود 33/734 هكتار (9/0 درصد) در كلاس متوسط (II)، حدود 38/61473 هكتار (6/73 درصد) در كلاس شديد (III) و حدود 22/21310 هكتار (51/25 درصد) در كلاس بسيار شديد (IV) قرار دارند. همچنين متوسط وزني ارزش كمي (DS) در كل منطقه 52/25 برآورد گرديد كه بيانگر وجود كلاس شدت بيابان زايي شديد در كل منطقه مي باشد.

Many studies have been carried out to assess and prepare desertification map in the world In order to assess the current situation of desertification intensity, a study was carried out in an area of 88350 hectares in Zahak region of sistan. In this study, at first, based on combining information extracted from topographic and geologic maps, aerial photos and field survey, the study area was divided into 11 geomorphologic faces and each face was considered as the main unit for evaluating the current situation of desertification. With regard to the analysis and combining FAO-UNEP and MICD models, as the most famous models of desertification intensity assessment in Iran and world, it was attempted to identify effective indices based on wind erosion to select the best ones. These indices were evaluated in a regional model of desertification assessment with regard to the numerical value of each index in each work unit and then in whole study area. Finally, the current situation of desertification intensity of the study area with emphasis on wind erosion criterion was estimated in four classes of insignificant and low, medium, intense and very intense. Results indicated that the study area with respect to desertification intensity was placed in the classes of medium (about 734.33 hectare (0.9 %)), intense (about 61473.38 hectare (73.6 %)), and very intense (about 21310.22 hectare (25.51 %)). Also, the weighted average of quantitative value (DS) was estimated to be 25.52 in the whole area indicating an intense desertification in the region.