مباني فقهي و قانوني طلاق زوجه غايب مفقودالاثربه علت انقضاي چهار سال از تاريخ غيبت يا عسروحرج با رويكردي بر آراي امام خميني(س)

چكيده: طلاق زوجه غايب مفقودالاثر از جمله حقوق غيرمالي زوجه محسوب مي‌شود. در مواردي به علت غيبت زوج، زن از جهت امور مالي مانند نفقه و امور غيرمالي مانند ارضاي نيازهاي طبيعي جنسي و عاطفـي در عسر و حرج ناشـي از غيبـت زوج قرار مي‌گيرد. براساس نظر مشهور فقها و قانون مدني، اگر مرد چهار سال غايب مفقودالاثر باشد،‌ همسر او مي تواند از دادگاه تقاضاي طلاق نمايد. سپري شدن مدت چهارسال از غيبت زوج در رابطه با طلاق زوجه‌اي كه در حرج و مشقت است، مساله‌اي است كه به بررسي آن پرداخته مي‌شود. برخي از فقهاي معاصر مانند طباطبايي يزدي قايلند كه، چنانچه بقاي زوجه بر زوجيت موجب وقوع او در حرام و معصيت شود،‌ خواه اين وقوع قهري يا اختياري باشد براي حفظ زن از وقوع در معصيت، طلاق لازم است. در مساله مفقود، اگر انجام اقدامات مقرر و فحص و جستجو از غايب موجب قرارگرفتن زن در معصيت گردد، ‌جايز است، بدون طي شدن مقدمات و گذشتن چهارسال، زن توسط حاكم طلاق داده شود. اين حكم روشنگرانه،‌ باتوجه به مقتضيات زمان و مكان و بروز مسايل مستحدثه، مي‌تواند اجتهادي نو قلمداد گردد كه نمونه‌هاي آن در برخي از استفتايات امام خميني مشاهده مي‌شود

The divorce of wife of a missing absent husband is among the intangible (non-financial) rights of the wife. In some cases due to the absence of husband, the wife faces hardship and duress with regard to financial issues and alimony as well as non-financial demands such as fulfillment of natural, sexual and emotional needs. According to the prevailing viewpoints of jurisprudents and the civil code, if the husband remains missing absent for four years his wife can move to court and appeal for divorce. The present paper is an attempt to study this issue. Some contemporary jurisprudents like Tabatabi Yazdi maintain that if the wife’s commitment to the marriage bond during the absence of the husband causes her to commit sin, either out of compulsion or by will, divorce in necessary in order to protect her from sins. In case of missing of husband, if going through the legal process of search and investigation about the missing husband causes the wife to commit sin, the religious ruler can get her divorced before waiting for the expiry of four years. This decree can be a new individual inference (ijtihad) in the light of requirements of time, space and new issues. Some examples of this kind of individual inference are seen in Imam Khomeini’s decrees