بررسي رابطه نوگرايي و دينداري(مطالعه در بين دختران جوان منتخب از مناطق 1و 6 و 19 شهر تهران)

Investigating the Relationship between Modernity and Religiosity (A study on the young girls chosen from Regions1, 6, and 19 of Tehran)

در جامعة ايران مساله دين و كيفيت دينداري افراد با ديگر حوزه هاي اجتماعي شديداً ممزوج بوده، مسايل پيرامون ارتباط متقابل نگرش هاي مدرن و نگرش هاي اسلامي در زندگي فردي و اجتماعي افراد حايز اهميت بسيار است. در اين ميان، اظهار نظر در خصوص بايدها و نبايدهاي زندگي زنان، به خاطر نقش مهم ايشان در نهاد خانواده و تربيت نسل آينده، محل علاقه و بحث و چالش هر دو رويكرد مي باشد. بر اين اساس بررسي علمي رابطة گرايش هاي نوگرايانه زنان با دينداري ايشان و نتايج حاصل از اين بررسي تاثير ارزنده اي بر شناخت وضعيت موجود جامعه داشته، عرصه هاي نوين پژوهشي در خصوص مسايل خانواده ها و نسل آتي مي آفريند. در اين راستا مقاله حاضر تاثير مدرنيته بر دينداري دختران جوان 20 تا 29 ساله سه منطقه يك و شش و نوزده شهر تهران را مورد بررسي قرار مي دهد. انتخاب شهر تهران به اين دليل بوده است كه مختصات فرهنگي و اجتماعي اين كلان شهر و ويژگي هاي جمعيتي و ارتباطي خاص آن سبب مي شود كه ساكنان آن بيشتر از افراد ديگر در معرض گرايش هاي نوگرايانه قرار بگيرند. اساس نظري تحقيق بر نظريات جامعه شناسي دين وبر و نظريه امنيت حياتي اينگلهارت استوار است. براساس مدل سنجش دينداري گلاك و استارك، پنج بعد براي سنجش دينداري در نظر گرفته شد كه عبارتند از ابعاد اعتقادي، عاطفي، پيامدي، مناسكي وآگاهي. هم‌چنين بر مبناي شاخص هاي سنجش نوگرايي فردي در مدل اينكلس و اسميت، هفت بعد جهت گيري علمي، جهت گيري عام گرايانه، جهت گيري تساوي طلبانه، جهت گيري استقلال طلبانه، جهت گيري پيشرفت، جهت گيري مدني و جهت گيري دموكراتيك براي سنجش نوگرايي در نظر گرفته شد. جهت انجام تحقيق از روش پيمايش و ابزار پرسشنامه به كار رفت و با توجه به حجم جمعيت اين سه منطقه(با تفكيك جنسيتي) و برآورد دواس، در شكاف 80-20 درصد و با سطح معني داري 5% تعداد نمونه در هر منطقه مشخص گشت.براين اساس حجم نمونه در منطقه يك 55 نفر در منطقه شش 49 نفر و در منطقه نوزده 41 نفر مشخص شد و جمعا حجم جامعه نمونه معادل 138 نفر تعيين گرديد و اين افراد با شيوه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي مشخص شده، به پرسشنامه پاسخ دادند.نتايج آزمون هاي هم‌بستگي در نمونه كل نشان داد كه ابعاد مختلف نوگرايي روابط مختلفي با دينداري و ابعاد آن دارند. بر اساس يافته ها با افزايش جهت گيري علمي، جهت گيري تساوي طلبانه، جهت گيري استقلال طلبانه و جهت گيري دموكراتيك دختران جوان اعتقادات ديني ايشان كاهش مي يابد و با افزايش عام گرايي دختران جوان ميزان دينداري ايشان افزايش مي يابد .هم چنين رابطه معناداري ميان گرايش به پيشرفت و گرايشات مدني دختران جوان و دينداري ايشان وجود ندارد. در كل نتايج تحقيق نشان داد كه با افزايش نوگرايي ميزان دينداري افراد در ابعاد پيامدي و مناسكي كاهش مي يابد.

In the Iranian society, religion and the quality of people`s religiosity are seriously mixed with the other social areas, and the problems regarding the interaction of Modern and Islamic views in the people`s individual and social lives are of great importance. In this regard, expressing views on the do’s and donʹts of womenʹs life, because of their important role in the family institution and in bringing up the future generation, is of interest to and challenged by both views. Thus, the scientific investigation of the relationship between women’s modernist tendencies and their religiosity, and the result of this investigation will have a valuable effect on understanding the present situation of the society and will represent the new areas of research concerning family issues, future generation etc. Accordingly, the present article investigates the effect of modernity on the religiosity of the young girls of 20-29 years of age from the three regions-1, 6, 19- of Tehran. The reason for choosing Tehran is that the cultural and social features of this metropolitan city and its specific demographic and communicative characteristics predispose its residents to modernist tendencies more than others. The research is based on Webber`s sociology of religion theory and Inglehart `s existential security theory. Based on Glack and Stark’s religiosity evaluation model, five dimensions- Ideological, Emotional, Consequential, Ritualistic and Awareness-have been considered to evaluate religiosity. Also, according to individual modernity evaluation indices in Inkeles and Smith’s model, seven dimensions of scientific orientation, Universalistic orientation, Egalitarian orientation, Independence orientation,