تاثير تنظيم‌كننده‌‌هاي رشد گياهي و تركيبات ويتاميني بر كال‌زايي، جنين‌‌زايي رويشي و توليد گياهچه در گياه دارويي صبرزرد (Aloe vera L.)

Effects of plant growth regulators and vitamin combinations on callus induction, somatic embryogenesis and plantlet production of Aloe vera L.

صبرزرد با نام علمي Aloe vera L. يكي از گياهان ارزشمند در صنايع دارويي، آرايشي - بهداشتي و غذايي محسوب مي‌‌شود. با توجه به نياز روزافزون به اين گياه، بيشتر تحقيقات انجام‌شده در زمينه كشت بافت بر تكثير درون شيشه‌‌اي و ريزاديادي آن تمركز داشته است ولي جنين‌‌زايي رويشي نه تنها به‌عنوان روشي مناسب در تكثير انبوه، بلكه به‌عنوان شيوه‌‌اي مطمين و كارآمد در توليد بذرهاي مصنوعي و متابوليت‌‌هاي ثانويه، از نگاه محققان دور مانده است. در تحقيق حاضر اثر تنظيم‌كننده‌‌هاي رشد گياهي شامل نفتالين استيك‌‌اسيد (NAA) و بنزيل آمينوپورين (BAP) و تركيب ويتاميني محيط‌‌هاي كشت MS، LS، L2 و تركيب ويتاميني تغيير‌‌يافته بر القاي بافت كالوس و جنين‌‌زايي رويشي غيرمستقيم مورد مطالعه قرار گرفت. محيط كشت MS همراه با NAAبه ميزان mgl-1 1 و تركيب ويتاميني تغيير‌‌يافته شاملmgl-1 ?/? تيامين، mgl-1 5/0 پيريدوكسين، mgl-1 ?/? نيكوتينيك‌‌اسيد و mgl-1??? ميواينوزيتول بهترين محيط كشت جهت كال‌‌زايي(100%) بودند. به‌طوري‌كه بيشترين درصد تشكيل جنين‌‌هاي رويشي (50%) نيز در محيط كشت MSهمراه با BAPبه ميزان mgl-1? و NAA به ميزان mgl-1 2/0 و تركيب ويتاميني تغيير‌‌يافته توليد شد. البته 80% جنين‌‌هاي رويشي بدست‌آمده پس از طي مراحل بالغ‌‌سازي، توليد گياهچه و سازگاري در گلخانه زنده ماندند.

Aloe Vera L. is one of the medicinal plants with different uses in pharmaceutical, cosmetic and food industries. According to increasing demand for the plant species, the most studies of tissue culture have been focused on micropropagation. But somatic embryogenesis as an appropriate way for large scale propagation, production of synthetic seeds and production of secondary metabolites have been ignored. The effect of plant growth regulators including ?-Naphtalene acetic acid (NAA) and N6- Benzyladenin (BAP) and vitamin combinations including MS, LS, L2 and modified vitamin were studied, in this work. MS medium with modified vitamin including 0.4 mgl-1 Thiamine HCl plus 0.5 mgl-1 Prydoxine HCl plus 0.5 mgl-1 Nicotinic acid plus100 mgl-1 Myo-Inositol, supplemented with1.0 mgl-1NAA induced 100% callus induction. The most indirect somatic embryogenesis (50%) was induced by applying MS culture medium with modified vitamin supplemented with 0.2 mgl1 NAA and 5.0 mgl1 BAP. Eighty percent of plantlet regenerated from somatic embryos was survived after maturation, plantlet production, and acclimatization.