تاثير پوشش گياهي برخواص ميكرومرفولوژيك خاك (مطالعه موردي:ايستگاه تحقيقاتي كركج)

Effect of Vegetation on soil Micromorphological Properties(Case Study: Karkaj research station)

چكيده پوشش گياهي يكي از فاكتورهاي فعال خاكسازي است كه تاثير آن بر خواص ميكرومرفولوژيك خاك كمتر مورد توجه قرار گرفته است. در اين تحقيق به منظور بررسي اثر پوشش گياهي و فرآيندهاي ناشي از آن تعداد 5 خاكرخ از اراضي تحت پوشش كلزا، يونجه، ذرت، درختان سوزني برگ كاج و باغ سيب به همراه يك خاكرخ شاهد (خاك باير) در حومه شهرستان تبريز حفر، تشريح و از افق هاي مختلف آنها نمونه برداري انجام شد. نمونه هاي خاك پس از آماده سازي تحت آزمايش هاي مختلف فيزيكي، شيميايي و ميكرومرفولوژيكي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه افق هاي سطحي خاكرخ ها به لحاظ ساختمان و خاكدانه سازي وضعيت مطلوب تري نسبت به افق هاي زيرين دارند. ميزان خاكدانه سازي و درجه مرغوبيت ساختمان خاك براي پوشش هاي مختلف به ترتيب به صورت باغ سيب، درختان سوزني برگ، ذرت، يونجه، كلزا و شاهد بود. منافذ خاك در افق هاي سطحي تحت تاثير عوارض محيطي عمدتاً به شكل منافذ بهم خورده مشاهده شدند. اين مورد در خاكرخ هاي مربوط به پوشش هاي زراعي نسبت به باغي، جنگلي و اراضي باير بيشتر ديده شد و علت آن مي تواند استفاده از ادوات مختلف زراعي باشد. رويت نمودهاي خاكساختي فضولات جانوري در افق هاي سطحي و فراواني بالاي آنها در محصولات باغي نسبت به جنگلي و زراعي و آن هم در مقايسه با اراضي باير بيانگر بالا بودن فعاليت بيولوژيك در اين پوشش ها است. حضور پوشش هاي آهكي نيز اشاره به نقش گياهان و موجودات زنده بواسطه توليد دي اكسيدكربن و انحلال و رسوب مجدد كربنات ها در اين خاك ها دارد. مشاهده پوشش ها و ندول هاي آهن و اكسيدهاي آهن- منگنز در برخي از افق ها حاكي از روي دادن واكنش هاي اكسايش و كاهش بوده كه با توجه به سطح ايستابي پايين و اقليم منطقه علت را مي توان در نحوه مديريت آبياري اين اراضي يافت.

Abstract Vegetation is one of the soil forming factors that its influences on soil micromorphological properties have been less attentioned. In this research to assess the effects of vegetation and its associated processes, five profiles with different covers including rapeseed, corn, alfalfa, apple and pine with a control profile were dug, described and sampled from all horizons in the countryside of Tabriz. Soil samples were physicochemically and micromorphologically analyzed after preparation. The results revealed the good pedality and structure improvement of surface horizons were in comparison with underlying ones. The order of soil pedality rate and degree of structure improvement for different covers were observed under apple, pine, corn, alfalfa, rapeseed and control profile (bare). Soil voids of surface horizons were found to be in packing void forms because of environmental effects. This is more obvious in farming vegetation than trees and bare because of application of several tillage instruments. Observation of excrement pedofeatures in the surface horizons and high abundance of them in the garden covers rather than forest and farming covers and bare land show the high biological activity in this vegetation. Presence of lime coatings refers to the role of plants and organisms through the production of CO2 and dissolution and sedimentary of carbonate in these soils. Presence of iron coating, nodules and iron-manganese oxides in some of the horizons is the evidence of oxidation and reduction processes in some horizons that according to the low water table and climatic condition, the reason can be found in the irrigation management.