كارايي مصرف و شاخص برداشت نيتروژن در سياهدانه (Nigella sativa L.) در دوره هاي مختلف رقابت علفهاي هرز

Nitrogen use efficiency and harvest index in black seed (Nigella sativa L.) at different weed competition durations

بين گياه زراعي و علف هاي هرز رقابت براي جذب نيتروژن از عوامل مهم تاثيرگذار بر روابط متقابل بين آنها مي باشد. بهمنظور بررسي كارايي مصرف و شاخص برداشت نيتروژن در دورههاي مختلف كنترل علف- 1388 در مزرعه - هاي هرز سياهدانه، آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سال زراعي 89 تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. تيمارهاي آزمايش در دو سري شامل دورههاي كنترل و تداخل 56 و 70 ،42 ،28 ، علفهاي هرز تنظيم شدند. سري اول شامل 6 تيمار بود كه از زمان سبز شدن تا صفر، 14 روز پس از سبز شدن در كرتها، علفهاي هرز كنترل شدند و سپس به آنها تا زمان برداشت سياهدانه اجازه رشد داده شد. سري دوم نيز شامل 6 تيمار بود كه از زمان سبز شدن تا دوره هاي ذكر شده به علفهاي هرز در كرتها اجازه رشد داده شد و سپس تا زمان برداشت، اين علفهاي هرز كنترل شدند. نتايج نشان داد كه دورههاي رقابت علفهاي هرز اثر معنيداري بر ميزان نيتروژن دانه، كاه و كلش، زيست توده و نيز شاخص برداشت نيتروژن در سياهدانه داشتند. هم چنين نتايج بيانگر آن بود كه كارايي جذب (بازيافت)، فيزيولوژيكي (دروني) و مصرف (زراعي) نيتروژن در سياهدانه با كاهش دورههاي كنترل و نيز با افزايش دورههاي تداخل علفهاي هرز كاهش يافت. با اين وجود، اثر اين دورههاي رقابتي بر كارايي جذب سياهدانه بيش از كارايي فيزيولوژيكي اين گياه بود.

The competition for nitrogen is an effective factor can be affected crop- weed interactions. In order to determine of black seed nitrogen use efficiency and harvest index at different weed competition durations, a field experiment was conducted at Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2009- 2010. The experiment was Randomized Complete Block Design (RCBD) with 12 treatments and 3 replications. Two sets of treatments consist of weed-infested and weed-free periods were used. At the first set of treatments, weeds compete with black seed up to 0, 14, 28, 42, 56 and 70 day after emergence (weed-infested periods). At weed free treatments, plots were kept free of weeds up to the mentioned stages. Results indicated that different weed interference durations had significant effects on nitrogen contents of seed, stubble and biomass of black seed. Nitrogen harvest index was significantly affected by different weed competition durations. In this experiment, uptake (recovery), physiological (internal) and use (agronomic) efficiency of nitrogen in black seed decreased with decreasing weedfree and increasing weed-infested periods. However, these competition periods had more effect on nitrogen uptake efficiency than physiological efficiency of nitrogen.