ارزيابي پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي گلرنگ بهاره با استفاده از معيارهاي ناپارامتري و روشGGE باي‌پلات در شرايط ديم

Evaluation of Seed Yield Adaptability of Spring Safflower Genotypes Using onparametric Parameters and GGE Biplot Method in Rain-fed Conditions

به منظور بررسي اثر متقابل ژنوتيپ ? محيط و مطالعه سازگاري و پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي گلرنگ بهاره، هفده ژنوتيپ در نه ايستگاه تحقيقاتي به مدت چهار سال (1382 تا 1385) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط ديم مورد ارزيابي قرار گرفتند. بر اساس نتايج تجزيه واريانس مركب، اثر ژنوتيپ، محيط و اثر متقابل آن‌ها در سطح احتمال ا% معني‌دار بود. از روش‌هاي ناپارامتري براي آزمون اثر ژنوتيپ ، محيط و اثر متقابل استفاده شد. اثر اصلي و متقابل با روش‌ هيلدبراند (آزمون اثر متقابل بدون تغيير رتبه‌بندي ژنوتيپ‌ها) و روش دي كرون و وان دير لان (آزمون اثر متقابل با تغيير در رتبه‌بندي ژنوتيپ‌ها) در سطح احتمال 1? معني‌دار شد. بر اساس معيارهاي ناپارامتري هان و تنارازو، ژنوتيپ شماره 11 (Gila) و شاخص برتري فاكس و همكاران، ژنوتيپ شماره 15 (رقم سينا) پايدارتر از ساير ژنوتيپ‌ها بودند. با توجه به نتايج آماره عملكرد – پايداري (Ysi) ژنوتيپ‌هاي شماره 2 (S-541)، 15 و 4 (Syria) جزو ژنوتيپ‌هاي گزينش شده بودند. همچنين بر اساس باي‌پلات GGE براي كليه محيط‌ها، ژنوتيپ‌هاي شماره 1 (Cyprobregon)، 4 و 15 برتري نشان دادند. اين دو روش ژنوتيپ شماره 15 (رقم سينا) را به عنوان ژنوتيپ برتر شناسايي كردند.

In order to quantify GEI effects on the seed yield of 17 spring safflower genotypes and to identify stable genotypes under rain-fed conditions, multi-environment yield trials (MET) were conducted for four consecutive years (year-location combinations during 2003–06) at nine research stations in Iran. The results indicated that all factors (environment, genotype, interaction) were significant in this MET as judged by ANOVA, by Hildebrand procedure for non-crossover interaction (no change in genotypic rank) and by the de Kroon/van der Laan test for crossover interaction (change in genotypic rank). According to the results of all Hühn and Tennarasue nonparametric methods, genotype no. 11 (Gila)was found as the stable genotype. In addition, genotype no. 15 (Sina) was the most stable genotype among the others according to Fox et al. superiority index. Based on yield-stability statistic (YSi), genotypes no. 2 (S-541), 15 and 4 (Syria) were selected as the most stable genotypes in all environments. The GGE biplot analysis revealed that genotypes no. 15, 1 (Cyprobergon) and 4 were both high yielding and stable. GGE biplot and YSi identified genotype no.15 (Sina) as the most desirable genotype across years