نظريه‌ي علم حضوري محمد حسين طباطبايي و كاربرد آن در آراي عرفاني او

Tabatabaei’s intuitive knowledge and its application on his mystical views

در دهه‌هاي اخير در غرب، ادراك انساني مورد كاوش دقيق قرار گرفت و در بعضي زمينه‌هاي معرفت انساني تشكيك كردند. طباطبايي موضعي رياليستي در معرفت‌شناسي اتخاذ كرد و براي دفاع از موضع خود بيشتر از گذشتگان، به بررسي علم و ادراك پرداخت و براي گريز از شك‌گرايي، به علم حضوري اهميت زيادي داد و مبناي معرفت انساني را بر آن بنا كرد. علم حضوري را علم نفس به خود، قوا، فعل و انفعالات آن، علم حضوري علت به معلول و برعكس و علم دو معلول علت واحد به يكديگر مي‌داند. اين نوشتار به بررسي علم حضوري معلول به علت و علم دو معلول علت واحد به يكديگر از ديدگاه طباطبايي و كاربرد آن در آراي عرفاني او مي‌پردازد. با توجه به نظريه‌ي وي در مورد تجرد نفس انسات و علم حضوري، انسان مي‌تواند با كاستن از اشتغال نفس به بدن، موجودات مجرد را با علم حضوري بيابد. قبل از اين كه انسان به موجودات ديگر علم داشته باشد، به خداوند علمي حضوري خواهد داشت.

In the latest decades, in west, human perception was precisely explored, and was questioned in some areas. Tabatabaei took a realist position in epistemology. To defend his position, he began to study human knowledge and perception. To avoid skepticism, he gave great importance to intuitive knowledge and based human knowledge on it. Intuitive knowledge is the knowledge of the soul of itself, its faculties, and its interactions and… This article studies theory of intuitive knowledge and its application on Tabatabaei’s mystical views. According to his theory, by reducing self-employment to body, human being can know abstract entities by intuitive knowledge.